Λιτόσιλο Δήμου Μακρακώμης
Λίγα λόγια για το χωριό.
Το Λιτόσιλο, προεπαναστατικός οικισμός, ανήκει στο χώρο της Φθιώτιδας πριν από τον 16ο αιώνα, σκαρφαλωμένο στα δυτικά πρανή της Όθρυος σε υψόμετρο 740 μέτρα με Νοτιοδυτικό προσανατολισμό.
Αρχειακές εγγραφές
Μέχρι το 1833 το χωριό Λιτόσιλο είχε τρεις προύχοντες- Δημογέροντες: Ο Γεώργιος Κολοκύθας, ο Δημ. Λεϊμονής, ο Μακρυγιάννης Λιτοσελίτης και πιθανόν και ο Αναστάσιος ιερέας Οικονόμου στους οποίους χορηγήθηκε το αργυρό αριστείο. Θεσμός, ο οποίος καταργήθηκε το 1833 επί αντιβασιλείας του Αρμανσμπέργκ.
Ο Βασίλης Σπανός στο «Συνέδριο Φθιωτικής Ιστορίας», με θέμα: «Οι οικισμοί της Φθιώτιδας στην πρόθεση της Ρεντίνας cα 1640- 19ος αιών», το οποίο έγινε στις 3-4 Σεπτεμβρίου 2001 στο «Συνεδριακό Κέντρο Κάστρο Λαμίας» στα πρακτικά μεταξύ άλλων αναφέρει:
«Α/α 26. Λιτόσιλο: προεπαναστατικός οικισμός. Αναφέρεται στο φ 159α με τους απροσδιόριστους οικισμούς Θέρμα[1] Γλαβανίτσα[2], και Τοπόλου[3]
Α/α 16 «Γλαβανίτσα. Διαλυμένος οικισμός, βορείως του Πλατυστόμου. Αναφέρεται στην πρόθεση της Ρεντίνας στα φ.159-169α μαζί με το Λιτόσιλο Θέρμα και Τοπόλου. Στα φ. 160β-166β υπάρχουν γραφές μεταγενέστερες της πρώτης. Η Γλαβανίτσα υπήρχε μέχρι το 1830».
Ο Γιώργος Δημητρίου Δημοσιογράφος ερευνητής, στα «Φθιωτικά Χρονικά» του 2006 με τίτλο «Πόλεις Κωμοπόλεις, χωριά και οικισμοί στη Φθιώτιδα 13ος– 20ος αι» γράφει: Α/α 287. Λιτόσελο Αναφέρεται στην πρόθεση της Ρεντίνας. Συν. Δ. Μακρακώμης (1836-1912) Σήμερα Δ.Δ.Δ. Μακρακώμης.
Μετά την επικράτηση της επανάστασης του 1821 και τη Διοικητική Διαίρεση της χώρας σε δήμους το 1835, το Λιτόσιλο, η Τσούκα το Ροβολιάρι, τα Σκόρλια, τα Γιαννιτσώτικα Καλύβια, το Πλατύστομο, τα Θραυσιμιώτικα Καλύβια. η Βήτωλη και η Βαρυμπόπη συγκρότησαν το Δήμο Μακρακώμης, «Καποδιστριακή διαίρεση».
Σε μια ανεπίσημη απογραφή, που ξεκίνησε το 1834 και τελείωσε το 1835, η οποία επίσημα δεν δημοσιεύθηκε ποτέ, ο Δήμος Μακρακώμης είχε 1535 κατοίκους και 353 οικογένειες, το δε Λιτόσιλο 56 κατοίκους και 14 οικογένειες. Το Λιτόσιλο στο ξεσηκωμό του ‘21 μετείχε σύσσωμο με τα παλικάρια του στον αγώνα.
Οι κάτοικοι του Λιτόσιλου , όπως και όλα σχεδόν τα ορεινά χωριά, προκειμένου να θρέψουν τις λιμοκτονούσες οικογένειές τους, ζητούσαν από το κράτος, με ατομικές ή ομαδικές αιτήσεις εκτάσεις προς εκχέρσωση, διότι μετά την επανάσταση η Ρούμελη αφέθηκε στο έλεος του Θεού.
Αγωνιστές -Αριστεία- διαδικασίες
Σκοπός
Σκοπός μας απώτερος αυτής της έρευνας είναι: Αφ’ ενός μεν να φωτίσουμε τα συμβάντα εκείνης της εποχής, πως αυτοί οι απλοί άνθρωποι χωρίς τα σημερινά συγκοινωνιακά μέσα, από τη Ρούμελη, βρέθηκαν να πολεμάνε στην Αράχωβα, στο Μεσολόγγι, στο Κρεμμύδι της Πελοποννήσου, το Νεόκαστρο, στην Αθήνα και αλλού, αφ’ εταίρου να αποτίσουμε φόρο τιμής και ευγνωμοσύνη σε αυτούς τους ανώνυμους αγωνιστές για τη μεγάλη θυσία τους προς εμάς και στις επερχόμενες γενεές και να φροντίσουμε με τη διδαχή τους να είμαστε άξιοι μιμητές και συνεχιστές του ένδοξου παρελθόντος μας. Απαραίτητο στοιχείο κάθε ανθρώπου και κυρίως κάθε Έλληνα να γνωρίζει την ιστορική διαδρομή του τόπου του και ιδιαίτερα της πατρίδας του, η οποία μας καθοδηγεί και μας παραδειγματίζει με τις γεμάτες αξίες, πράξεις των παππούδων μας και γιατί όχι, και από τις παραλήψεις των.
Η έρευνα συνεχίζεται και θα βελτιώνεται με την πάροδο του χρόνου
Λιτόσιλο-Αγωνιστές
Μέχρι στιγμής καταγράφηκαν 27 αγωνιστές από το χωριό, που πήραν μέρος στην επανάσταση του 1821 εκ των οποίων:
►7 τιμήθηκαν με το Αργυρό Αριστείο, ως προύχοντες-Δημογέροντας
►4 τιμήθηκαν με χάλκινο, ως υπαξιωματικοί.
►13 τιμήθηκαν με σιδερένιο, ως στρατιώτες.
►3 δεν μπορέσαμε να τους προσδιορίσουμε
Ο ονομαστικός κατάλογος Αγωνιστών του χωριού περιλαμβάνει: Αιτήσεις απονομής αριστείων, βεβαιωτικά πιστοποιητικά συμμετοχής ή εκδουλεύσεων , τιμητικά αριστεία ή εθνόσημα, βαθμολογίες, ονόματα οπλαρχηγών, μάχες-τοπωνύμια που πολέμησαν με ποιους και εναντίον ποιων ή ονόματα οπλαρχηγών κατά αξιωματούχων Οθωμανών κ. ά.
Ονομαστικός και αλφαβητικός κατάλογος
[Αναστάσιον Ιερέα Οικονόμου από Λιτόσιλο Αργυρό αριστείο. Στις 3 Μαρτίου 1844, η Γραμματεία των Στρατιωτικών, τον περιλαμβάνει μαζί με άλλους 17 Δημογέροντες- προύχοντες από διάφορα χωριά της Φθιώτιδας. Ήτοι: «Το Υπουργείο επί των Στρατιωτικών Απόφασις 3 Μαρτίου 1844.Περί Χορήγησεωςς αργυρών αριστείων εις 17 άτομα
Επί τη προτάσει της ημετέρας επί των Στρατιωτικών Γραμματείας, ευαρεστούμεθα να χορηγήσωμεν τ’ αργυρά αριστεία εις τα κάτωθεν υποσημειούμενα άτομα άτινα διατελέσαντα ως προύχοντες και δημογέροντες των χωρίων των, εν καιρώ του υπέρ ανεξαρτησίας της πατρίδας πολέμου, έλαβον, ενεργητικόν εις τας μάχας μέρος επικεφαλής των εγχωρίων των». Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ. 276, Φ. 281]
[Κώστας Γεωργίου κάτοικος Λιτόσιλο/σιδερένιο. Φέρεται γραμμένος με α/α 92, στον κατάλογο 3466/10 Μαρτίου 1844, με άλλους 100 ρουμελιώτες αγωνιστές, ο οποίος διαβιβάζεται: «Αριθ. 3466 Γραμματεία Στρατιωτικών Αθήνα 10 Μαρτίου 1844.
Προς Κύριον Δημήτριον Χατζισκον
Σας διευθύνομεν εγκλείστως 100 Αριστεία Σισδερά μετά ισαρίθμων Διπλωμάτων και ταινιών δια την Διοίκησιν Φθιώτιδος, δια να τα διανείμετε στα σχετικά άτομα. Υπογραφή Ανδρέας Λόντος. Του απονέμεται το σιδηρούν αριστείο Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ 272 Αριστεία
[Γεώργιον Ιω. Καπαράκη κάτοικος Λιτόσιλο-Αργυρό αριστείο. Είναι γραμμένος με α/α 15 στον ίδιο κατάλογο με άλλους 17 αξιωματούχους από διάφορα χωριά, οι οποίοι χαρακτηρίζονται ως προύχοντες-Δημογέροντες των χωριών τους και: «Το Υπουργείο επί των Στρατιωτικών Απόφασις 3 Μαρτίου 1844. Περί Χορήγησεως αργυρών αριστείων εις 17 άτομα
Επί τη προτάσει της ημετέρας επί των Στρατιωτικών Γραμματείας, ευαρεστούμεθα να χορηγήσωμεν τ’ αργυρά αριστεία εις τα κάτωθεν υποσημειούμενα άτομα άτινα διατελέσαντα ως προύχοντες και δημογέροντες των χωρίων των, εν καιρώ του υπέρ ανεξαρτησίας της πατρίδας πολέμου, έλαβον, ενεργητικόν εις τας μάχας μέρος επικεφαλής των εγχωρίων των». Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ. 276, Φ. 281]
[Δημήτριος Καρφής από Ασπροπόταμο κάτοικος Λιτόσιλο-χάλκινο. Ο χρηστόδουλος. Χατζηπέτρου Ασπροποταμίτης οπλαρχηγός, κατά την επανάσταση του 21, έδρασε Θεσσαλία και Φθιώτιδα, έχοντας υπό την οδηγία του πολλούς συμπατριώτες του. Στις 16 Μαΐου 1844 συνέταξε τον κατάλογο 9181 με 354 Ασπροποταμίτες οι οποίοι διαμένουν σε διάφορα χωρία της Φθιώτιδας και τον διαβίβασε προς το Υπουργείο των Στρατιωτικών. Ο υποφαινόμενος είναι με α/α 54 στον κατάλογο και προτάθηκε για χάλκινο. Το Υπουργείο εγκρίνει και διαβιβάζει ταυτάριθμο κατάλογο αγωνιστών με τα ίδια ονόματα, για χρήση της διανομής των προτεινόμενων αριστείων στους δικαιούχους ήτοι: Αριθ, 9181 Βασίλειον της Ελλάδος Υπουργείον των Στρατιωτικών
Προς τον Συνταγματάρχην Κον Χρηστοδ Χατζηπέτρον
Σας διευθύνομεν εσωκλείστως ονομαστικόν κατάλογον 354 αριστειούχων συστηθέντων παρ’ υμών, με τ’ ανήκοντα 134 χάλκινα και 220 σιδηρά αριστεία, Ταινίας και Διπλώματα δια να τα διανείμετε εις τα σχετικά άτομα
Αθήνα την16 Ιουνίου 1844
Ο Υπουργός Π. Ι . Ρόδιος
Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ. 285, Φ. 286]
[Νικόλαον Θ. Κιντζιο κάτοικος Λιτόσιλο-Αργυρό αριστείο. Είναι γραμμένος στον ίδιο κατάλογο με άλλους 17 αξιωματούχους από διάφορα χωριά, οι οποίοι χαρακτηρίζονται ως προύχοντες-Δημογέροντες των χωριών τους και: «Το Υπουργείο επί των Στρατιωτικών Απόφασις 3 Μαρτίου 1844.
Περί Χορήγησεωςς αργυρών αριστείων εις 17 άτομα
Επί τη προτάσει της ημετέρας επί των Στρατιωτικών Γραμματείας, ευαρεστούμεθα να χορηγήσωμεν τ’ αργυρά αριστεία εις τα κάτωθεν υποσημειούμενα άτομα άτινα διατελέσαντα ως προύχοντες και δημογέροντες των χωρίων των, εν καιρώ του υπέρ ανεξαρτησίας της πατρίδας πολέμου, έλαβον, ενεργητικόν εις τας μάχας μέρος επικεφαλής των εγχωρίων των». Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ. 276, Φ. 281]
[Γεώργιον Κολοκύθα κάτοικος Λιτόσιλο Αργυρό. Ισχύει το ίδιο με τον προηγούμενο αγωνιστή. Είναι γραμμένος με άλλους 17 Αγωνιστές που προτείνονται από το Υπουργείο των Στρατιωτικών να λάβουν Αργυρό αριστείο. Έλαβαν μέρος στον Αγώνα ως προύχοντες και Δημογέροντες στην επανάσταση. Ο ίδιος είναι γραμμένος στον κατάλογο τω α/α αριθμό 13 και εγκρίνεται η χορήγηση αργυρού αριστείο. Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ. 276, Φ. 281]
[Αθανάσιος Κωσταντίνου κάτοικος Λιτόσιλο/σιδερένιο. Αναφέρεται με α/α 91 σε ονομαστικό κατάλογο αγωνιστών, Νο 3466/10-3-1844, ο οποίος διευθύνθηκε από την Γραμματεία των Στρατιωτικών, προς τον Δημήτριο Χατζήσκο για χρήση της διανομής, 100 σιδερένιων αριστείων στους προτεινόμενους. Λεπτομέρειες για το περιεχόμενο του διαβιβαστικού στη μερίδα του αγωνιστή Κώστα Γεωργίου. Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ. 272]
[Αθανάσιος Κωνσταντόπουλος από Λιτόσιλο/σιδερένιο. Ο υποφαινόμενος, από Αγά στις 22/ 9βρίου 1841 υπέβαλε επαναληπτική ατομική αίτηση απονομής αριστείου προς το Δήμο Μακρακώμης και το βεβαιωτικό πιστοποιητικό εκδουλεύσεών του προς την πατρίδα. Το πιστοποιητικό του, το υπογράφουν οι οπλαρχηγοί Μ. και Ευαγγ. Κοντογιάννης και για την επικύρωση των υπογραφών, ο Δημαρχιακός πάρεδρος Σπερχειάδος ν Φλόρος, το οποίο έχει ως εξής: « Πιστοποιούμεν δια του παρόντος μας οι υποφαινόμενοι, ότι ο Κύριος Αθανάσιος Κωνσταντόπουλος εκ του Χωρίου Λυτόσιλο του Δήμου Μακρακώμης υπηρέτησε την πατρίδα καθ’ όλην την διάρκειαν του υπέρ ανεξαρτησίας αγώνος στρατιωτικώς, υπό την οδηγίαν των υποφαινομένων εις τον υπέρ πατρίδος πεσόντος Νικολάου Μ. Κοντογιάννη και Σπύρου Κοντογιάννη, Απ’ αρχάς δε παρευρέθη και πολέμησεν με γενναιότητα, πίστιν, ζήλον και πατριωτισμόν εις τας μάχας, κατά τας τρείς πολιορκίας της πόλεως Υπάτης, εντός του Καρπενησίου, και εις την θέσιν Καλιακούδας κατά του Σκόνδρα πασά και εντός του μισολογγίου καθ’ όλην την διάρκειαν της πολυορκίας αυτού, έπεται δε και εις πλείστας άλλας, υπό την οδηγίαν του αοιμνήστον Καραϊσκάκη καθώς εις Δίστομον, Αράχοβαν κ.τ.λ. ώστε εξεπλίρωσεν τα στρατιωτικά χρέη του, καθ’ όλιν τη έκτασιν.
Όθεν προς βεβαίωσιν τούτων δίδεται κατ’ αίτησίν του το παρόν μας διά να τω χρησιμεύση όπου ανήκει. Εν Αγά 22 9βρίου 1841»
Είναι Γραμμένος σε κατάλογο αριθ.10 της Διοίκησης Φθιώτιδος μαζί με άλλους 24 αγωνιστές, από διάφορα χωριά με α/α 6 και προτείνεται για σιδερένιο αριστείο. Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ. 134, Φ. 271]
[Γεωργάκης Κωσταντόπουλος κάτοικος Λιτόσιλο ετών 35. Στις 22 9βρίου 1841, υπέβαλε ατομική αίτηση απονομής αριστείου και πιστοποιητικό, προς το Δήμο Μακρακώμης, προκειμένου ο Δήμαρχος να τα διαβιβάσει αρμοδίως. Κάνει δε την παρατήρηση προς το Δήμαρχο , ότι και κατά το 1839 υπέβαλε το πιστοποιητικό του, αλλά μέχρι τώρα δεν έχει δικαιωθεί. Τα δε πιστοποιητικό του, το υπογράφουν οι: Μ. και Ευαγγ. Κοντογιάννης και για το γνήσιο των υπογραφών, επικυρώνεται από το Δημαρχιακό πάρεδρο Σπερχειάδος Ν. Φλόρος. Το οποίο και παραθέτουμε: « Πιστοποιούμεν δια του παρόντος μας οι υποφαινόμενοι, ότι ο Γεωργάκης Κωνσταντόπουλος εκ του Χωρίου Λυτόσιλο του Δήμου Μακρακώμης υπηρέτησε την πατρίδα στρατιωτικώς καθ’ όλην την διάρκειαν του υπέρ ελευθερίας αγώνος, υπό την οδηγίαν των υποφαινομένων εις τον υπέρ πατρίδος Νικολάου Μ. Κοντογιάννη και Σπύρου Κοντογιάννη, κατ’ αρχάς δε παρευρέθη και πολέμησεν με γενναιότητα, πίστιν, ζήλον και πατριωτισμόν εις τας μάχας, κατά τας τρείς πολιορκίας της πόλεως Υπάτης, αυτή του Καρπενησίου εις την θέσιν Καλιακούδας κατά του Σκόνδρα πασά και αυτής εις την πολυορκίαν του Μεσολογγίου καθ’ όλην την διάρκειαν αυτής, έπεται δε και εις πάμπολλας άλλας, υπό τον αειμνήστον Καραϊσκάκη καθώς εις Δίστομον, Αράχοβαν κ.τ.λ. εις όλας τας περιστάσεις εξεπλίρωσεν τα στρατιωτικά χρέη του, καθ’ όλιν την έκτασιν.
Προς βαβαίωσιν όλων τούτων δίδεται εις αυτόν το παρόν μας κατ’ αίτησίν του δια να τω χρησιμεύση όπου ανήκει. Εν Αγά 22 9βρίου 1841» Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ. 116]
[Γεώργιον Λεϊμονήν κάτοικος Λιτόσιλο/Αργυρό. Είναι γραμμένος με α/α 10, μαζί με άλλους 17 Αγωνιστές που προτείνονται από το Υπουργείο των Στρατιωτικών να λάβουν Αργυρό αριστείο. Έλαβαν μέρος στον Αγώνα ως προύχοντες και Δημογέροντες στην επανάσταση και Το Υπουργείο των Στρατιωτικών: 3 Μαρτίου 1844. «Απόφασις Χορήγησις αργυρών αριστείων εις 17 άτομα
Επί τη προτάσει της ημετέρας επί των Στρατιωτικών Γραμματείας, ευαρεστούμεθα να χορηγήσωμεν τ’ αργυρά αριστεία εις τα κάτωθεν υποσημειούμενα άτομα άτινα διατελέσαντα ως προύχοντες και δημογέροντες των χωρίων των, εν καιρώ του υπέρ ανεξαρτησίας της πατρίδας πολέμου, έλαβον, ενεργητικόν εις τας μάχας μέρος επικεφαλής των εγχωρίων των». Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ. 276, Φ. 281]
[Γιαννάκης Λυσάρης από Λιτόσιλο/σιδερένιο. Στις 24 Φεβρουαρίου 1844, η Γραμματεία των Στρατιωτικών διαβιβάζει τον υπό αριθμό 1772 ονομαστικό κατάλογο 224 αγωνιστών, προς τον Ευαγγέλη Κοντογιάννη για τη χρήση της διανομής των σιδερένιων αριστείων. Μετά των συνοδευόμενων αναλόγων Διπλωμάτων και ταινιών. Ο υποφαινόμενος με α/α 69 στον κατάλογο, λαμβάνει σιδερένιο Αριστείο. Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ. 250]
[Μακρυγιάννης Λιτοσελίτης κάτοικος Λιτόσιλο Αργυρό. Στις 23 Νοεμβρίου 1843 Οι τρεις οπλαρχηγοί του Αγώνα: Χρ. Περραιβός, Χριστόδουλος Χατζηπέτρου και Γ . Διοβουνιώτης, Συνταγματάρχες, καταρτίζουν κατάλογο αγωνιστών από διάφορα χωριά της Φθιώτιδας και την διαβιβάζουν προς την «Επί των Στρατιωτικών Βασιλική Γραμματεία της Επικρατείας». Ήτοι: «Οι υποφαινόμενοι λαμβάνομεν την τιμήν να συστήσωμεν ενώπιον της Βασιλικής ταύτης Γραμματείας τους παρά πόδας σημειουμένους , αξιωματικούς , και μη, κατοίκους διαφόρων Χωρίων της Φθιώτιδος, οι οποίοι εισίν μέχρι τούδε παραγκονισμένοι χωρίς να λάβουσι τα ανήκοντα εθνόσημα. μ’ όλον όπου άπαντες ούτοι διεύθυναν προ χρόνων τα πιστοποιητικά των…» και καταλήγουν. Εν τοσούτο γνωρίζοντες οι υποφαινόμενοι εκ του πλησίον τους περί ου ο λόγος ως χαίροντες τα προσόντα των αριστείων[…] παρακαλούμεν να δοθώσι τα εθνόσημα ως εφεξής». Ακολουθούν οι υπογραφές των οπλαρχηγών. Ο υποφαινόμενος προτείνεται για αργυρό αριστείο. Το Υπουργείο των Στρατιωτικών εγκρίνει και στις 31 Αυγούστου 1844, τον περιλαμβάνει μαζί με άλλους 45 ρουμελιώτες ως προύχοντες-Δημογέροντες και με: «Απόφασις 11 Μαρτίου 1844,
Επί προτάσει της ημετέρας Γραμματείας των Στρατιωτικών, ευαρεστούμεθα να χορηγήσωμεν τ’ αργυρά αριστεία εις τα κάτωθεν υποσημειούμενα άτομα άτινα διατελέσαντα ως προύχοντες και δημογέροντες των χωρίων των, εν καιρώ του υπέρ ανεξαρτησίας της πατρίδας πολέμου, έλαβον, ενεργητικόν εις τας μάχας μέρος επικεφαλής των εγχωρίων των». Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ. 196, Φ. 277, Φ. 281]
[Μακρυγιάννης Ντούμος από Λιτόσιλο/χαλκούν. Η παρακάτω επιστολή απευθύνεται από τον ίδιο αγωνιστή προς το τότε Βασιλιά Όθωνα και έχει ως εξής:
«Ελ. 29 9βρίου 41.υπ’ αριθ 23701
Προς την Α. Μεγαλειότητα τον Βασιλέα της Ελλάδας
Βασιλεύ
Ο υποφαινόμενος είμαι κάτοικος του χωρίου Λυτόσιλο του Δήμου Μακρακώμης της Φθιώτιδος. κατά το έτος 1836 έλαβον το χάλκινον αριστείον δυνάμει των προς την πατρίδα Στρατιωτικών μου εκδουλεύσεων, αλλ’ επειδή η έκδοσις του αριστείου τούτου της τότε εποχής δεν ήτον συνοδευμένα και με διπλώματα, δεν τολμώ μήτε αυτό ( δύο δυσανάγνωστες λέξεις) να φέρω, διότι οι Βασιλικοί σου χωροφύλακες με εσυνέλαβον και μου εζήτησαν Δίπλωμα.
Προστρέχων όθεν δια της παρούσης μου υπό τους πόδας του υψηλού Βασιλικού σου θρόνου παρακαλώ να διατάξητε την θεραπείαν του πράγματος.
Της Υμετέρας Βασιλ. Μεγαλειότητας υποκλινέστατος πιστός υπήκοος
Ευπειθέστατος Μακρυγιάννης Ντούμος
Στις 23 Ιανουαρίου 1842, Η Γραμματεία επί των Στρατιωτικών με το υπό αριθμό 18255, παραπάνω ψηφιακό έγγραφο, προς την Γραμματεία των Εσωτερικών, αναφέρει:
Παρακαλείσθε Κύριε Γραμματεύ να υπογράψητε και διευθύνετε το εσώκλειστον δίπλωμα χαλκούν αριστείον εις την Διοίκησιν Φθιώτιδος διά να το εγχειρίση εις τον Μακρυγιάννην Ντούμον αριστειούχον Αθήναι τη 23 Ιανουαρίου 1842» Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ. 130, ψηφιακές Συλλογές. Φ. 281]
[Κώστας Γ. Μπλατζούκας κάτοικος Λιτόσιλο/σιδερένιο. Αναφέρεται με α/α 93 σε ονομαστικό κατάλογο αγωνιστών, Νο 3466/10-3-1844, ο οποίος διευθύνθηκε από την Γραμματεία των Στρατιωτικών, προς τον Δημήτριο Χατζήσκο για χρήση της διανομής, 100 σιδερένιων αριστείων στους προτεινόμενους. Λεπτομέρειες για το περιεχόμενο του διαβιβαστικού στη μερίδα του αγωνιστή Κώστα Γεωργίου. Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ. 272]
[Ιωάννης Στεφανής ή Στεφανόπουλος κάτοικος Λιτόσελο του Δήμου Μακρακώμης. Στις 20 9βρίου 1841, από Βαρυμπόπη, υπέβαλε αίτηση απονομής αριστείου, καθώς και βεβαιωτικό πιστοποιητικό συμμετοχής στις μάχες του αγώνα, προς το Δήμο Μακρακώμης, προκειμένου αυτά να διαβιβαστούν αρμοδίως. Ο Δήμαρχος Μακρακώμης, στις 27 του ιδίου μήνα με το υπό αριθ,5342, τα διαβιβάζει προς τη Βασιλική Διοίκηση Φθιώτιδος. Το δε συνημμένο πιστοποιητικό του, το υπογράφουν οι οπλαρχηγοί: Μήτζος. και Ευαγγέλης Κοντογιάννης και το επικυρώνει για το γνήσιο των υπογραφών, ο Δημαρχιακός πάρεδρος Σπερχειάδος ν Φλόρος, το οποίο μεταξύ άλλων αναφέρει: Εν Αγά 17 9βρίου 1841
«Πίστιν βεβαίως ποιούμεν, ότι ο κ. Ιωάννης Στεφανόπουλος κάτοικος του χωρίου Λυτόσιλον του Δήμου Μακρακώμης της Διοικ. Φθιώτιδος δεν έλλειψεν απ’ αρχής του υπέρ της ανεξαρτησίας Ιερού Αγώνος να τρέξη ,με τα όπλα εις τας χείρας υπό την οδηγίαν των υποφαινομένων εναντίον των πολεμίων ‘οστις μάλιστα παρευρέθη εις τας σημαντικοτέρας κατά των εχθρών μάχας δηλ. εις κατά την Καλιακούδαν γενομένην μάχην, εις την της Αράχοβης, εις Άγιον Ηλίαν Σαλώνων, υπό την οδηγίαν του Γ. Δράκου, εις την του Μεσολογγίου δείξας μεγάλα ανδραγαθήματα και ηκολούθησεν το στάδιον τούτο μέχρι της απελευθερώσεως της πατρίδας.
Διό κατ’ αίτησίν του τω επαφίωμεν το παρόν εις πίστιν των ανωτέρω δια να τω χρησιμεύση δια τον άνωθεν σκοπόν δι’ ου το ζητεί». Οι Υπογραφές την ανωτέρω οπλαρχηγών. Στο διαβιβαστικό έγγραφο του Δήμου Μακρακώμης και στο αριστερό περιθώριο, το Υπουργείο αναγράφει: Εις τ’ Αρχεία, Εστάλη το σιδηρούν αριστείον δια διαταγής αριθ.10580? Αθήναις/ 7βρίου 1843. Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ 116].
[Μήτρος Στεφανής από Λιτόσελο/σιδερένιο. Στις 22 9βρίου 1841, υπέβαλε ατομική αίτηση απονομής αριστείου και πιστοποιητικό προς το Δήμο Μακρακώμης, η οποία έχει ως εξής:
«Αίτησις του δημητρίου στεφανή ηλικίας ετών 43, γεννηθέντος εις το χωρίον λιτόσυλον του δήμου Μακρακώμης της επαρχίας Φθιώτιδος και κατοικούντος εις το ίδιον χωρίον.
περί χορηγήσεως αριστείου
εν αγά την 22 9βρίου 1841 Προς τον Δήμαρχον Μακρακώμης
Ο υποφαινόμενος έχων δικαίωμα να απολαύσω το ανήκον αριστείον καθό στρατιωτικός του υπέρ πατρίδος αγώνος ως εξάγεται από του επισυναπτόμενου πιστοποιητικού διασήμων οπλαρχιγών του αγώνος, και μη λαβών εισέτι το τοιούτον, σας παρακαλώ Κ. Δήμαρχε να διευθύνετε το ειρημένον πιστοποιητικόν καθώς και την παρούσαν μου όπου ανήκει Κατά την έννοιαν της υπαριθ. 204 από 13 Μαρτίου 1839: εγκυκλίου των επί των στρατιωτικών γραμμ. της Επικρατείας, Ίνα κατά συνέπειαν διαταχθή και εις τον υποφαινόμενον η χωρήγησις αριστείον χάριν του υπέρ πατρίδος αγώνων μου
υποσημειούμαι με σέβας Ο ευπειθέστατος
Δημήτριος Στεφανής»
Το πιστοποιητικό του χορηγήθηκε από τους οπλαρχηγούς Μ. και Ε. Κοντογιάννη και επικυρώνεται από τον Δημαρχιακό πάρεδρο Σπερχειάδος ν. Φλόρο. Το οποίο μεταξύ άλλων αναφέρει: «[Πιστοποιούμεν οι υποφαινόμενοι ότι ο Μήτρος Στεγανής[…]είναι ένας από τους παλαιούς αγωνιστές της πατρίδος, οποίος άμα ήρχισεν ο υπέρ της απελευθερώσεως της πατρίδος πόλεμος, από αρχής έλαβε τα όπλα και ακολούθησε πάντοτε υπό την οδηγίαν μας[…]επολέμησε καθόλον το διάστημα του αγώνος με γενναιότητα και παρευρέθη εις τας ακολούθως σημαντικωτέρας μάχας, εις τας δύω Μάχας γενομένας εις το Πατρατζίκι, εις την μάχην της Καλιακούδας, εις την του Δραγαμέστου, εις όλες ταις μάχαις του Μεσολογγίου καθώς και εις εκείνην την μάχην της Αράχοβας κατά του Μουσταφάμπεϊ…..» Ο ίδιος είναι γραμμένος σε κατάλογο αριθ.11 της Διοίκησης Φθιώτιδος μαζί με άλλους 24 αγωνιστές, από διάφορα χωριά και προτείνεται να λάβει σιδερένιο. Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ 134 και 272]
[Νικόλαος Στεφανής κάτοικος Λιτόσιλο/σιδερένιο του Δήμου Μακρακώμης. Στις 20 9βρίου 1841, από Βαρυμπόπη, υπέβαλε αίτηση απονομής αριστείου και πιστοποιητικό, προς το Δήμο Μακρακώμης, προκειμένου αυτά να διαβιβαστούν αρμοδίως. Ο Δήμαρχος Μακρακώμης, στις 24 του ιδίου μήνα τα διαβιβάζει προς τη Βασιλική Διοίκηση Φθιώτιδος. Το δε συνημμένο πιστοποιητικό του, το υπογράφουν οι οπλαρχηγοί: Μ. και Ευαγγέλης Κοντογιάννης και το επικυρώνει για το γνήσιο των υπογραφών, ο Δημαρχιακός πάρεδρος Σπερχειάδος ν. Φλόρος, το οποίο μεταξύ άλλων αναφέρει: Εν Αγά 17 9βρίου 1841
«Πιστοποιείται ότι ο κ. Νικόλαος Στεφανής κάτοικος του χωρίου Λυτόσιλον του Δήμου Μακρακώμης της Διοικ. Φθιώτιδος δεν έλλειψεν απ’ αρχής του υπέρ της ανεξαρτησίας Ιερού Αγώνος να τρέξη ,με τα όπλα εις τας χείρας υπό την οδηγίαν των υποφαινομένων εναντίον των πολεμίων παρευρεθείς εις διαφόρους κατά των εχθρών μάχας δηλ. εις κατά την Καλιακούδαν γενομένην μάχην, εις την της Αράχοβης, εις Άγιον Ηλίαν Σαλώνων, υπό την οδηγίαν του Γ. Δράκου, εις την του Μεσολογγίου κ.τ.λ. πολεμήσας γενναίως μέχρι της απελευθερώσεως της πατρίδας.
Κατ’ αίτησίν του όθεν τω δίδεται το παρόν πιστοποιητικόν δια να τω χρησιμεύση δια τον σκοπόν δι’ ου το ζητεί». Οι Υπογραφές την ανωτέρω οπλαρχηγών. Στο διαβιβαστικό έγγραφο του Δήμου Μακρακώμης και στο αριστερό περιθώριο το Υπουργείο αναγράφει: Εις τ’ Αρχεία Εστάλη το σιδηρούν αριστείον δια διαταγής αριθ.10580/ Αθήναις/ 7βρίου 1843. Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ 116]
[Χρήστος Στεφανής από Λιτόσιλο/σιδερένιο. Παραθέτουμε την ατομική αίτηση απονομής αριστείου και το πιστοποιητικό[4] του εν λόγω Αγωνιστή. Τα οποία υπεβλήθησαν προς το Δήμο Μακρακώμης 22 8βρίου 1841. Ο Δήμος Μακρακώμης τα διαβίβασε προς την Διοίκηση Φθιώτιδος για τα περαιτέρω. ήτοι:
«Αίτησις του χρήστου στεφανή ηλικίας ετών 45, γεννηθέντος εις το χωρίον λιτόσυλον του δήμου Μακρακώμης της επαρχίας Φθιώτιδος και κατοικούντος εις το ίδιον χωρίον.
περί χορηγήσεως αριστείου
εν αγά την 22 9βρίου 1841
Προς τον Δήμαρχον Μακρακώμης
Ο υποφαινόμενος έχων δικαίωμα να απολαύσω το ανήκον αριστείον καθό στρατιωτικός του υπέρ πατρίδος αγώνος ως εξάγεται από του επισυναπτόμενου πιστοποιητικού διασήμων οπλαρχιγών του αγώνος, και μη λαβών εισέτι το τοιούτον, σας παρακαλώ Κ. Δήμαρχε να διευθύνετε το ειρημένον πιστοποιητικόν καθώς και την παρούσαν μου όπου ανήκει Κατά την έννοιαν της υπαριθ. 204 από 13 Μαρτίου 1839: εγκυκλίου των επί των στρατιωτικών γραμμ. της Επικρατείας, Ίνα κατά συνέπειαν διαταχθή και εις τον υποφαινόμενον η χωρήγησις αριστείον χάριν του υπέρ πατρίδος αγώνων μου
υποσημειούμαι με σέβας Ο ευπειθέστατος Δημότης
Χρήστος Στεφανής» Είναι Γραμμένος σε κατάλογο α με ριθ.11 της Διοίκησης Φθιώτιδος μαζί με άλλους 24 αγωνιστές, από διάφορα χωριά και προτείνεται να λάβει σιδερένιο. Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία». Φ. 171, 272 Αριστεία
[Χρήστος Στεφανής πιθανή καταγωγή από Ασπροπόταμο κάτοικος Λιτόσιλο/χάλκινο. Είναι καταχωρημένος σε ονομαστικό κατάλογο, Νο 9181/16-5-1844, μαζί με άλλους 354 Ασπροποταμίτες αγωνιστές, διαμένοντες σε διάφορα χωριά της Φθιώτιδας. Τον παραπάνω κατάλογο, συνέταξε ο Χρηστόδουλος Χατζηπέτρου και τον διεύθυνε προς το Υπουργείο των Στρατιωτικών για έγκριση, προτείνοντάς τον για χάλκινο αριστείο. Το Υπουργείο εγκρίνει και διαβιβάζει ταυτάριθμο κατάλογο αγωνιστών, με τα προτεινόμενα αριστεία, συνοδευόμενα με τις ταινίες και τα διπλώματα για διανομή στους δικαιούχους. Σχετικά με το Διαβιβαστικό του Καταλόγου βλέπε στη μερίδα του Αγωνιστή, Δ. Καρφή. Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ. 285, Φ. 286]
[Χρήστος Στεφάκης από Λιτόσιλο/σιδερένιο. Αναφέρεται με α/α 89 σε ονομαστικό κατάλογο αγωνιστών, Νο 3466/10-3-1844, ο οποίος διευθύνθηκε από την Γραμματεία των Στρατιωτικών, προς τον Δημήτριο Χατζήσκο για χρήση της διανομής, 100 σιδερένιων αριστείων στους προτεινόμενους. Λεπτομέρειες για το περιεχόμενο του διαβιβαστικού στη μερίδα του αγωνιστή Κώστα Γεωργίου. Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ. 272]
[Βασίλειος Στεφανόπουλος από Λιτόσιλο/σιδερένιο. Αναφέρεται με α/α 81 σε ονομαστικό κατάλογο αγωνιστών, Νο 3466/10-3-1844, ο οποίος διευθύνθηκε από την Γραμματεία των Στρατιωτικών, προς τον Δημήτριο Χατζήσκο για χρήση της διανομής, 100 σιδερένιων αριστείων στους προτεινόμενους. Λεπτομέρειες για το περιεχόμενο του διαβιβαστικού στη μερίδα του αγωνιστή Κώστα Γεωργίου. Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ. 272]
[Κώσταν Γ. Στορνάρη κάτοικος Λιτόσιλο/Αργυρό. Είναι γραμμένος μαζί με άλλους 17 Αγωνιστές που προτείνονται από το Υπουργείο των Στρατιωτικών να λάβουν Αργυρό αριστείο. Έλαβαν μέρος στον Αγώνα ως προύχοντες και Δημογέροντες στην επανάσταση και Το Υπουργείο των Στρατιωτικών: 3 Μαρτίου 1844. «Απόφασις Χορήγησις αργυρών αριστείων εις 17 άτομα
Επί τη προτάσει της ημετέρας επί των Στρατιωτικών Γραμματείας, ευαρεστούμεθα να χορηγήσωμεν τ’ αργυρά αριστεία εις τα κάτωθεν υποσημειούμενα άτομα άτινα διατελέσαντα ως προύχοντες και δημογέροντες των χωρίων των, εν καιρώ του υπέρ ανεξαρτησίας της πατρίδας πολέμου, έλαβον, ενεργητικόν εις τας μάχας μέρος επικεφαλής των εγχωρίων των». Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ. 276, Φ. 281]
[Τζιρόπουλος κάτοικος Λιτόσιλο/σιδερένιο. Αναφέρεται με α/α 82 σε ονομαστικό κατάλογο αγωνιστών, Νο 3466/10-3-1844, ο οποίος διευθύνθηκε από την Γραμματεία των Στρατιωτικών, προς τον Δημήτριο Χατζήσκο για χρήση της διανομής, 100 σιδερένιων αριστείων στους προτεινόμενους. Λεπτομέρειες για το περιεχόμενο του διαβιβαστικού στη μερίδα του αγωνιστή Κώστα Γεωργίου. Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ. 272]
[Γιάννης Τζιρόπουλος κάτοικος Λιτόσιλο/σιδερένιο. Αναφέρεται με α/α 90 σε ονομαστικό κατάλογο αγωνιστών, Νο 3466/10-3-1844, ο οποίος διευθύνθηκε από την Γραμματεία των Στρατιωτικών, προς τον Δημήτριο Χατζήσκο για χρήση της διανομής, 100 σιδερένιων αριστείων στους προτεινόμενους. Λεπτομέρειες για το περιεχόμενο του διαβιβαστικού στη μερίδα του αγωνιστή Κώστα Γεωργίου. Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ. 272]
[Νικολός Τζιρόπουλος πιθανή καταγωγή από Ασπροπόταμο κάτοικος Λιτόσιλο/χάλκινο. Είναι καταχωρημένος με α/α 53 σε ονομαστικό κατάλογο, Νο 9181/16-5-1844, μαζί με άλλους 354 Ασπροποταμίτες αγωνιστές, διαμένοντες σε διάφορα χωριά της Φθιώτιδας. Τον παραπάνω κατάλογο, συνέταξε ο Χρηστόδουλος Χατζηπέτρου και τον διεύθυνε προς το Υπουργείο των Στρατιωτικών για έγκριση, προτείνοντάς τον για χάλκινο αριστείο. Το Υπουργείο εγκρίνει και διαβιβάζει ταυτάριθμο κατάλογο αγωνιστών με τα προτεινόμενα αριστεία, συνοδευόμενα με τις ταινίες και τα διπλώματα για διανομή στους δικαιούχους. Λεπτομέρειες σχετικά με το Διαβιβαστικό βλέπε στη μερίδα του αγωνιστή Δ. Καρφή. Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ. 285, Φ. 286]
[Νικόλ Τζ (σ)ιροκωστόπουλός από Λιτόσιλο. Στις 10 8βρίου 1841 υπέβαλε ατομική αίτηση απονομής αριστείου προς τον Δήμαρχο Μακρακώμης και πιστοποιητικό, προκειμένου αυτά να διαβιβασθούν αρμοδίως και ιεραρχικά. Ο Δήμαρχος στις 11 9βρίου 1841, διαβιβάζει αυτά προς τη Διοίκηση Φθιώτιδας, επισημαίνοντας μεταξύ άλλων, «..ειδοποιούμεν δε κατά χρέη εις ταύτην ηλικίαν ότι δεν υπάρχει άλλος τι έχων το αυτό όνομα εις την δικαιοδοσίαν μας Δήμον, ουδ’ εκαταδικάσθην, ούτε και εις την παρά των άρθρων 21 και 22 του Ποινικού Νόμου διαλαμβανομένων ποινών. όστις ανήκει τίμιος χαρακτήρ και άμεμπτου διαγωγής..» Το δε Πιστοποιητικό του, το υπογράφουν οι Μ. και Ευαγγ. Κοντογιάννης και επικυρώνεται για το γνήσιο των υπογραφών από τον δημαρχιακό πάρεδρο Σπερχειάδος Ν. Φλόρο. Το οποίο έχει ως εξής: «Πιστοποιούμεν οι π υποφαινόμενοι εν συνειδήσει , ότι ο Κύριος Νικόλαος Τσιροκωστόπουλος κάτοικος Λιτόσυλο του Δήμου Μακρακώμης, λαβών τα όπλα επί χείρας άμα κηρυχθέντος του υπέρ ελευθερίας ιερού αγώνος, υπηρέτησεν Στρατιωτικώς την πατρίδα, ,παρευρεθείς εντίμως εις τας εξής κατά των εχθρών μάχας, εις την Υπάτην δις κατά των εντοπίων Οθωμανών, εις την Άμπλιανην κατά του Σκόνδρα πασά υπό την οδηγίαν του Νάκου Πανουργιά, εις το Κρεμίδι του Νεοκάστρου κατά του Ιμβραήμ πασά υπό την οδηγίαν των υποφαινομένων εις το Τρίκορφο της Τριπόλεως κατά του ιδίου υπό την οδηγίαν του Γιαννάκη Νοταρά, εις την πολιορκίαν του Μεσολογγίου κατά του Κιουταή πασά και Ιμβραήμ πασά υπό την οδηγίαν του Μήτσου Κοντογιάννη, και λοιπάς παραλειπομένας δια το σύντομον, εφάνει εις των αριστευσάντων δείξας γενναιότητα.
Όθεν τω δίδομεν το παρόν κατ’ αυτώ, διά να τω χρησιμεύσει ανηκόντως. Εν Αγά 5 Νοεμβρίου». Πηγή: Γ. Α. Κ. Κεντρική-Υπηρεσία «Αριστεία» Φ. 89. Φ. 134] Σημείωση: Ο εν λόγω αγωνιστής δεν αποκλείεται να είναι ένα και το αυτό άτομο με τον Τζιρόπουλο Νικόλαο. Ή είναι ο Νίκος Τζιρόπουλος του Κώστα Μένει να διερευνηθεί.
Για να δείτε τα ψηφιακά έγγραφα→ψηφιακά αγωνιστών Λιτόσιλο
Έγινε προσπάθεια να μεταφερθούν, όσο το δυνατόν περισσότερες πληροφορίες για τον κάθε αγωνιστή, προκειμένου να καταδειχθούν οι απέλπιδες προσπάθειες των απλών αγωνιστών, προκειμένου να κατακτηθεί το πολυπόθητο Εθνόσημο, Αριστείο ή Νομισματόσημο. Το οποίο πέραν από την ηθική ικανοποίηση για τον απλό αγωνιστή, είχε τιμητικές δημόσιες διακρίσεις, προικοδοτικά γραμμάτια για αγορά κτημάτων, μύλων κ. ά. Τελικά, με τις κωλυσιεργίες των αετονύχιδων και άλλων τότε παραγόντων, απελπισμένοι για να θρέψουν προσωρινά τα παιδιά τους, τους τα αγόρασαν οι άκαπνοι λεφτάδες για κομμάτι ψωμί.
Ζητάμε την κατανόησή σας για τυχόν παραλείψεις και λάθη κατά την αντιγραφή των ονομάτων των αγωνιστών, από τους χειρόγραφους και πολλές φορές αχνούς και κατεστραμμένους καταλόγους.
Δεν διεκδικούμε το αλάθητο, για κάθε παρατήρηση, διόρθωση ή συμπλήρωση, επικοινωνήστε μαζί μου. Οι τοπικοί ερευνητές, γνώστες των τοπικών επωνύμων, μπορούν να επικοινωνήσουν μαζί μου, σε περίπτωση μη σωστής απόδοσης.
Ευχαριστώ
Θωμάς Ζέρβας
[1] Προεπαναστατικός διαλυμένος οικισμός στο χώρο της Γιαννιτσούς κοντά στα Λουτρά Πλατύστομου
[2] Προεπαναστατικός διαλυμένος οικισμός στον ίδιο ορεινό όγκο με το Λιτόσιλο, με Ανατολικό προσανατολισμό, εντός των ορίων της Γιαννιτσούς.
[3] Προεπαναστατικός απροσδιόριστος οικισμός. Οι οικισμοί αυτοί, τόσο τα Θέρμα, όσο και το Τοπόλου, σήμερα προσδιορίζονται στο Γιαννιτσώτικο χώρο
[4] Βλέπε επισυνημμένης εικόνας 3
