Καλαμάκι-Δερβέν Φούρκα σήμερα Καλαμάκι
Πριν προβούμε στη σύνταξή του καταλόγου των αγωνιστών του 21, κρίθηκε σκόπιμο να αναφερθούμε σε κάποιες Αρχειακές εγγραφές και διοικητικές μεταβολές, οι οποίες αφορούν τον οικισμό Δερβέν Φούρκα σήμερα Καλαμάκι του Δήμου Λαμίας, ενώ μετά τη σύσταση του νέου ελληνικού κράτους 1835-36, όπως θα διαπιστώσουμε αμέσως μετά, υπάγονταν στο Δήμο Παραχελωιτών και Δήμο Μακρακώμης
Αρχειακές εγγραφές:
Ο Βασίλης Σπανός, Στο 1ο Συνέδριο Φθιωτικής Ιστορίας που έγινε στο Συνεδριακό χώρο στο Κάστρο της Λάμίας 3-4 Νοεμβρίου 2001 με θέμα, «Οι οικισμοί της Φθιώτιδας στην πρόθεση της Μονής της Ρεντίνας 1460 ci-19ος αι.» αναφέρει:
Α/α 182. Καλαμάκι. Διαλυμένος οικισμός που είχε ενωθεί με τον οικισμό Δερβέν Φούρκα. Αναφέρεται στο Φ 121β, με τους οικισμούς Ρογοζιανό, Λάλα, Λιανοκλάδι, Αμούρι και Νιχώρι. Στα φ 122α-122β, υπάρχουν γραφές μεταγενέστερες της πρώτης.
Σε μία απογραφή που έγινε το 1835, η οποία κράτησε δύο χρόνια, αλλά επίσημα δεν δημοσιεύθηκε ποτέ, το Καλαμάκι είχε 13 κατοίκους[1]
Ο Γιώργος Δημητρίου Δημοσιογράφος ερευνητής, στα «Φθιωτικά Χρονικά» του 2006 με τίτλο «Πόλεις Κωμοπόλεις, χωριά και οικισμοί στη Φθιώτιδα 13ος– 20ος αι» γράφει:
Α/α 182 Καλαμάκι Φθιώτιδος. Διαλυμένος οικισμός που βρισκόταν στην ομώνυμη περιοχή του Λιανοκλαδίου. Διοικητικά ανήκε στο Δ. Παραχελωιτών ( 1836-1840 και1869-1912 ) ενώ στο διάστημα 1840 –1869 Δήμο Μακρακώμης.
Α/α 181 Καλαμάκι Φθιώτιδος (Δερβέν Φούρκα) Μετονομασία Δ/μα 17-7-1930 ΦΕΚ 251/1930 Συν. Δήμου Λαμίας ως Δερβέν Φούρκα από 1836-1912
Το 1854, σύμφωνα με το επισυνημμένο έγγραφο που ακολουθεί, υπήρξε μια διένεξη των κατοίκων Καλαμακίου με τους κατοίκους του χωριού Δερβέν Φόύρκα, ένεκα κάποιων καλλιεργούμενων κτημάτων[2] της περιοχής από τους Καλμακιώτες[3], γεγονός που συνέβαινε τότε, σε πολλά άλλα χωριά της Φθιώτιδας, ήτοι:
Αριθ. 1476
Εν Αθήναις τη 15 Ιανουαρίου 1854 15/28
προς τον Οικον. Έφορον Φθιώτιδος
Διευθύνεται εσώκλειστος της παρούσης η από 15 παρελθ. μηνός προς το Υπουργείο Οικονομικών αναφορά των κατοίκων του χωρίου Καλαμακίου του Δήμου Μακαρακώμης εκ της οποίας λαμβάνετε γνώσιν των μέσων τα οποία οι κάτοικοι του χωρίου Δερβέν Φούρκας μετεχειρίσθησαν δια να σφετεριθώσι τας καλλιεργουμένας παρά των αναφερομένων Εθνικάς γαίας.
Επειδή το αντικείμενον είναι σπουδαίον και πρέπει να ληφθώσι δραστήρια και αποτελεσματικά μέτρα προς υπερέσπισιν και (συντιρησιν;) της δημόσιας περιουσίας Σας παρακαλούμεν να μεταβείτε πάρ αύτα επί τοπίως προσλαμβάνοντες και τον Δήμαρχον Μακρακώμης και εξακριβώσητε ποίαι και πόσοι εισίν αι περί ων λόγος Εθν, γαίαι αι παρά των κατοίκων: Καλαμακίου καλλιεργούμεναι, από ποίας εποχής καλλιεργούνται παρ’ αυτών, αν απέδιδον διακιώματα επικαρπίας εις το Δημόσιον ή τον κατά καιρούς ενοικιάσεων εγγείων φόρων και αν εξακολουθώσιν οι ίδιοι κάτοικοι Καλαμακίου καλλιεργούντες αυτών. Συγχρόνως θέλετε εξετάση τους κατοίκους Δερβέν Φούρκας να Σας πληροφορήσωσι που βασιζόμενοι αξιούν τας περί ων ο λόγος γαίας ως ανηκούσας εις αυτούς και αν έχουσι τίτλους ιδιοκτησίας δια τας παρακειμένας γαίας δυνάμει των οποίων ευνοούν να συμπεριληφθώσι και των περί ών ο λόγος Εθν. γαίαις θέλετε ζητήσει αυτούς και λάβετε επίσημον αντίγραφον εκ του οποίου οδηγούμενοι θέλετε ενασχοληθή εις την εξακρίβωσιν των ορίων και της εκτάσεως δια να βεβαιωθείτε ακριβώς περί πάντων.
Τας πληροφορίας ταύτας και όσας άλλας οδηγούμενοι εκ των πραγμάτων δυνειθήτε να συλλέξτε θέλετε μας υποβάλη συνοδευομένας με τας παρατηρήσεις σας εντός του μηνός από της παραλαβής της παρούσης επιστρέφετε και την εσώκλειστον αναφοράν. Ο Υπουργός Υπογραφή
Τα ίδια κτήματα, ως προκύπτει από την όλη αλληλογραφία, τα διεκδίκησαν και οι κάτοικοι από τα Στύρφακα
Πηγή: Γ.Α.Κ. Κεντρική Υπηρεσία «Εθνικά Κτήματα»
Οι Ν. Σταματελόπουλός και Φωτεινή Βάμβα- Σταματελοπούλου, στο «Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας» για το Καλαμάκι (Δερβέν Φούρκα) αναφέρουν: Α/α 5. έως 1928 (Δερβέν Φούρκα). Οικισμός της Φθιώτιδος στις πλαγιές του όρους Όθρυς. ΒΔ της Λαμίας, ν. Φθιώτιδος διαμέρισμα δ. Λαμιέων ( έως 1997 επ. Φθιώτιδος, κοιν. Καλαμακίου) κάτοικοι:
1928 κάτοικοι 362
1940 κάτοικοι 518
1951 κάτοικοι 417
1961 κάτοικοι 419
1971 κάτοικοι 316
1981 κάτοικοι 247
1991 κάτοικοι 251.
Έχει υψόμετρο 760 μ.
Το 1897[4] 6 και 7 Μαΐου, έγινε ελληνοτουρκική μάχη στην ομώνυμη
στενωπό.
Στον ξεσηκωμό της Ελλάδας του 1821, Το Καλαμάκι έδωσε σύσσωμο το παρών με τα παλικάρια του στον αγώνα.
Κατάλογος Αγωνιστών και διαδικασίες απόκτησης των Αριστείων
Προκειμένου να καταρτίσουμε, έναν όσο το δυνατόν πληρέστερο ονομαστικό κατάλογο αγωνιστών του 21, για κάθε χωριό ξεχωριστά, χρησιμοποιήσαμε τους Φακέλους των Γενικών Αρχείων του Κράτους, Τόμος «Αριστεία».
Σε αυτό τον τόμο στους φακέλους από 1 έως 299 των αρχείων υπάρχουν:
-Οι αιτήσεις και τα πιστοποιητικά, όσων δεν απωλέσθησαν ή γλύτωσαν από τη φθορά του χρόνου.
–Τα συνωδά των ως άνω διαβιβαστικά των Δημάρχων προς τη Βασιλική Διοίκηση του Νομού.
–Τα διαβιβαστικά της Διοίκησης προς την επί των Στρατιωτικών Γραμματεία .
–Οι καταρτισθέντες κατάλογοι αγωνιστών από τους κατά τόπους οπλαρχηγούς κ.ά
Σκοπός
Σκοπός μας απώτερος αυτής της έρευνας είναι, αφ’ ενός μεν να φωτίσουμε τα συμβάντα εκείνης της εποχής, πως αυτοί οι απλοί άνθρωποι χωρίς τα σημερινά συγκοινωνιακά μέσα, από τη Ρούμελη, βρέθηκαν να πολεμάνε στην Αράχοβα, στο Μεσολόγγι, στο Κρεμμύδι της Πελοποννήσου, το Νεόκαστρο στην Αθήνα και αλλού, αφ εταίρου να αποτίσουμε φόρο τιμής και ευγνωμοσύνη σε αυτούς τους ανώνυμους αγωνιστές για τη μεγάλη θυσία τους προς εμάς και στις επερχόμενες γενεές και να φροντίσουμε με τη διδαχή τους να είμαστε άξιοι μιμητές και συνεχιστές του ένδοξου παρελθόντος μας. Απαραίτητο στοιχείο κάθε ανθρώπου και κυρίως κάθε Έλληνα να γνωρίζει την ιστορική διαδρομή του τόπου του και ιδιαίτερα της πατρίδας του, η οποία μας καθοδηγεί και μας παραδειγματίζει με τις γεμάτες αξίες, πράξεις των παππούδων μας και γιατί όχι, και από τις παραλήψεις των.
Καλαμάκι- Αγωνιστές
Ονομαστικός κατάλογος αγωνιστών του 1821 του χωριού Καλαμακίου:
Χορηγούμενα αριστεία αγώνος και σχετική αλληλογραφία
Έχουμε μέχρι σήμερα καταγράψει 16 αγωνιστές του χωριού, οι οποίοι, 2 εξ αυτών έλαβαν χάλκινο και 14 σιδερένιο αριστεία.
[Αθανάσιος Αρβανίτης από Καλαμάκι-σιδερένιο. Στις 10 Μαΐου 1844, ο οπλαρχηγός Ε. Κοντογιάννης συνέταξε, τον υπό αριθμό 8397 ονοματικό κατάλογο με 623 αγωνιστές και τον διαβίβασε προς το Υπουργείο των Στρατιωτικών, συστήνοντας διάφορα αριστεία για τον καθένα. Το Υπουργείο των Στρατιωτικών εγκρίνει και διαβιβάζει ταυτάριθμο κατάλογο με τους 623 αγωνιστές στον ίδιον, για τη χρήση της διανομής των αριστείων στα σχετικά άτομα. Ο Αθ. Αρβανίτης λαμβάνει το προτεινόμενο σιδερένιο αριστείο. Πηγή: Γ..Α. Κ. Κεντρική Υπηρεσία. “Αριστεία”. Φ. 284 και 286[ .
[Αλέξης Αϋφαντής από Καλαμάκι Σιδερένιο. Στις 10 Μαΐου 1844, ο οπλαρχηγός Ε. Κοντογιάννης συνέταξε, τον υπό αριθμό 8397 ονοματικό κατάλογο με 623 αγωνιστές και τον διαβίβασε προς το Υπουργείο των Στρατιωτικών, συστήνοντας διάφορα αριστεία για τον καθένα. Το Υπουργείο των Στρατιωτικών εγκρίνει και διαβιβάζει ταυτάριθμο κατάλογο με τους 623 αγωνιστές στον ίδιον, για τη χρήση της διανομής των αριστείων στα σχετικά άτομα. Ο Αλ. Αϋφαντης, λαμβάνει το προτεινόμενο σιδερένιο αριστείο. Πηγή: Γ..Α. Κ. Κεντρική Υπηρεσία. “Αριστεία” Φ. 284 και 286]
[Αλέξιος Αϋφαντής από Καλαμάκι σιδερένιο Είναι γραμμένος σε κατάλογο 8181/5 Ιανουαρίου 1844 με άλλους 354 αγωνιστές. Ο Κατάλογος στάλθηκε στον Συνταγματάρχη Χριστοδ. Χατζηπέτρου προς διανομή των: 134 χαλκίνων και 320 σιδηρών αριστείων Ο υποφαινόμενος λαμβάνει σιδερένιο. Είναι γραμμένος και σε κατάλογο Ασπροποταμιτών που διαμένουν σε διάφορα χωριά της Φθιώτιδα. Ο υποφαινόμενος, αν δεν είναι ο ίδιος, τότε πρόκειται για συγγενικό του πρόσωπο Πηγή: Γ..Α. Κ. Κεντρική Υπηρεσία. “Αριστεία” Φ 285 και 286]. ..
[Θεόδ/ Κάκκος από Καλαμάκι Σιδερένιο. Στις 10 Μαΐου 1844, ο οπλαρχηγός Ε. Κοντογιάννης συνέταξε, τον υπό αριθμό 8397 ονοματικό κατάλογο με 623 αγωνιστές και τον διαβίβασε προς το Υπουργείο των Στρατιωτικών, συστήνοντας διάφορα αριστεία για τον καθένα. Το Υπουργείο των Στρατιωτικών εγκρίνει και διαβιβάζει ταυτάριθμο κατάλογο με τους 623 αγωνιστές στον ίδιον, για τη χρήση της διανομής των αριστείων στα σχετικά άτομα. Ο Θ. Κάκκος, λαμβάνει το προτεινόμενο σιδερένιο αριστείο. Πηγή: Γ..Α. Κ. Κεντρική Υπηρεσία. “Αριστεία”. Φ. 284και 286]
Φ[Γιάν(ν)κος Καραδήμα(ο)ς από Ασπροπόταμο κάτοικος Καλαμάκι-σιδερένιο Είναι γραμμένος σε κατάλογο 9181/5 Ιανουαρίου 1844 με άλλους 354 αγωνιστές. Ο Κατάλογος στάλθηκε στον Συνταγματάρχη Χριστοδ. Χατζηπέτρου προς διανομή των: 134 χαλκίνων και 320 σιδηρών αριστείων Ο υποφαινόμενος λαμβάνει σιδερένιο. Είναι γραμμένος και σε κατάλογο Ασπροποταμιτών που διαμένουν σε διάφορα χωριά της Φθιώτιδα.Πηγή: Γ..Α. Κ. Κεντρική Υπηρεσία. “Αριστεία” Φ. 285 και 286]
Φ 285 Κώατας Κατζίκα(η)ς από Ασπροπόταμο κάτοικος Καλαμάκι-σιδερένιο Είναι γραμμένος σε κατάλογο 9181/5 Ιανουαρίου 1844 με άλλους 354 αγωνιστές. Ο Κατάλογος στάλθηκε στον Συνταγματάρχη Χριστοδ. Χατζηπέτρου προς διανομή των: 134 χαλκίνων και 320 σιδηρών αριστείων Ο υποφαινόμενος λαμβάνει σιδερένιο. Είναι γραμμένος και σε κατάλογο Ασπροποταμιτών που διαμένουν σε διάφορα χωριά της Φθιώτιδα. .Πηγή: Γ..Α. Κ. Κεντρική Υπηρεσία. “Αριστεία” Φ. 285 και 286]
[Ιωάνν. Κομπάρος από Καλαμάκι-σιδερένιο. Στις 10 Μαΐου 1844, ο οπλαρχηγός Ε. Κοντογιάννης συνέταξε, τον υπό αριθμό 8397 ονοματικό κατάλογο με 623 αγωνιστές και τον διαβίβασε προς το Υπουργείο των Στρατιωτικών, συστήνοντας διάφορα αριστεία για τον καθένα. Το Υπουργείο των Στρατιωτικών εγκρίνει και διαβιβάζει ταυτάριθμο κατάλογο με τους 623 αγωνιστές στον ίδιον, για τη χρήση της διανομής των αριστείων στα σχετικά άτομα. Ο Ιω. Κομπάρος, λαμβάνει το προτεινόμενο σιδερένιο αριστείο. Πηγή: Γ..Α. Κ. Κεντρική Υπηρεσία. “Αριστεία” Φ. 285 και 286]
[Στέριος Κουτζόπουλος από Καλαμάκι-σιδερένιο Είναι γραμμένος σε κατάλογο 9181/5 Ιανουαρίου 1844 με άλλους 354 αγωνιστές. Ο Κατάλογος στάλθηκε στον Συνταγματάρχη Χριστοδ. Χατζηπέτρου προς διανομή των: 134 χαλκίνων και 320 σιδηρών αριστείων Ο υποφαινόμενος λαμβάνει σιδερένιο. Είναι γραμμένος και σε κατάλογο Ασπροποταμιτών που διαμένουν σε διάφορα χωριά της Φθιώτιδα. Πηγή: Γ..Α. Κ. Κεντρική Υπηρεσία. “Αριστεία” Φ 285]
[Γεώργιος Μουστροβίτης από Ασπροπόταμο κάτοικος Καλαμάκι-σιδερένιο. Στις 10 Μαΐου 1844, ο οπλαρχηγός Ε. Κοντογιάννης συνέταξε, τον υπό αριθμό 8397 ονοματικό κατάλογο με 623 αγωνιστές και τον διαβίβασε προς το Υπουργείο των Στρατιωτικών, συστήνοντας διάφορα αριστεία για τον καθένα. Το Υπουργείο των Στρατιωτικών εγκρίνει και διαβιβάζει ταυτάριθμο κατάλογο με τους 623 αγωνιστές στον ίδιον, για τη χρήση της διανομής των αριστείων στα σχετικά άτομα. Ο Γ. Μουστρβίτης, λαμβάνει το προτεινόμενο σιδερένιο αριστείο. Ο Γεώργιος Μουστροβίτης, είναι καταχωρημένος και στον κατάλογο των Ασπροποταμιτών του οπλαρχηγού Χρηστ, Χατζηπέτρου που διαμένουν σε διάφορα χωριά της Φθιώτιδας, εκτός εάν πρόκειται για συνωνυμία. Πηγή: Γ..Α. Κ. Κεντρική Υπηρεσία. “Αριστεία”. Φ.. 284 και 286
[Κώστας Μπρούνα(η)ς από Καλαμάκι-σιδερένιο. Στις 10 Μαΐου 1844, ο οπλαρχηγός Ε. Κοντογιάννης συνέταξε, τον υπό αριθμό 8397 ονοματικό κατάλογο με 623 αγωνιστές και τον διαβίβασε προς το Υπουργείο των Στρατιωτικών, συστήνοντας διάφορα αριστεία για τον καθένα. Το Υπουργείο των Στρατιωτικών εγκρίνει και διαβιβάζει ταυτάριθμο κατάλογο με τους 623 αγωνιστές στον ίδιον, για τη χρήση της διανομής των αριστείων στα σχετικά άτομα. Ο Κ. Μπρούνας, λαμβάνει το προτεινόμενο σιδερένιο αριστείο. Πηγή: Γ..Α. Κ. Κεντρική Υπηρεσία. “Αριστεία” Φ 284 και 286]
Φ 284/87 Νικόλ. Παππάς από Καλαμάκι-σιδερένιο. Στις 10 Μαΐου 1844, ο οπλαρχηγός Ε. Κοντογιάννης συνέταξε, τον υπό αριθμό 8397 ονοματικό κατάλογο με 623 αγωνιστές και τον διαβίβασε προς το Υπουργείο των Στρατιωτικών, συστήνοντας διάφορα αριστεία για τον καθένα. Το Υπουργείο των Στρατιωτικών εγκρίνει και διαβιβάζει ταυτάριθμο κατάλογο με τους 623 αγωνιστές στον ίδιον, για τη χρήση της διανομής των αριστείων στα σχετικά άτομα. Ο Ν. Πάππάς, λαμβάνει το προτεινόμενο σιδερένιο αριστείο.Πηγή: Γ..Α. Κ. Κεντρική Υπηρεσία. “Αριστεία” Φ 284 και 286]
[Αναγν. Ράγκος από Καλαμάκι-χάλκινο. Στις 10 Μαΐου 1844, ο οπλαρχηγός Ε. Κοντογιάννης συνέταξε, τον υπό αριθμό 8397 ονοματικό κατάλογο με 623 αγωνιστές και τον διαβίβασε προς το Υπουργείο των Στρατιωτικών, συστήνοντας διάφορα αριστεία για τον καθένα. Το Υπουργείο των Στρατιωτικών εγκρίνει και διαβιβάζει ταυτάριθμο κατάλογο με τους 623 αγωνιστές στον ίδιον, για τη χρήση της διανομής των αριστείων στα σχετικά άτομα. Ο Α. Ράγκος, λαμβάνει το προτεινόμενο σιδερένιο αριστείο. .Πηγή: Γ..Α. Κ. Κεντρική Υπηρεσία. “Αριστεία” Φ 284 και 286]
[Απόστολος Στανακός;;;; ή Τζαγανός[5] από Καλαμάκι-χάλκινο. Στις 10 Μαΐου 1844, ο οπλαρχηγός Ε. Κοντογιάννης συνέταξε, τον υπό αριθμό 8397 ονοματικό κατάλογο με 623 αγωνιστές και τον διαβίβασε προς το Υπουργείο των Στρατιωτικών, συστήνοντας διάφορα αριστεία για τον καθένα. Το Υπουργείο των Στρατιωτικών εγκρίνει και διαβιβάζει ταυτάριθμο κατάλογο με τους 623 αγωνιστές στον ίδιον, για τη χρήση της διανομής των αριστείων στα σχετικά άτομα. Ο Α Τζαγανός, λαμβάνει το προτεινόμενο χάλκινο αριστείο. Είναι γραμμένος και σε άλλο κατάλογο αγωνιστών, ως Α. Τζαγανός και παίρνει το ίδιο Αριστείο. Πηγή: Γ..Α. Κ. Κεντρική Υπηρεσία. “Αριστεία” Φ 284 και 286]
[Στέριος Τζαγανός από Καλαμάκι-σιδερένιο. Στις 10 Μαΐου 1844, ο οπλαρχηγός Ε. Κοντογιάννης συνέταξε, τον υπό αριθμό 8397 ονοματικό κατάλογο με 623 αγωνιστές και τον διαβίβασε προς το Υπουργείο των Στρατιωτικών, συστήνοντας διάφορα αριστεία για τον καθένα. Το Υπουργείο των Στρατιωτικών εγκρίνει και διαβιβάζει ταυτάριθμο κατάλογο με τους 623 αγωνιστές στον ίδιον, για τη χρήση της διανομής των αριστείων στα σχετικά άτομα. Ο Σ. Τζαγανός, λαμβάνει το προτεινόμενο σιδερένιο αριστείο.Πηγή: Γ..Α. Κ. Κεντρική Υπηρεσία. “Αριστεία” Φ 284 και 286]
[Κώστας Τζουκνίδας από Καλαμάκι-σιδερένιο. Στις 10 Μαΐου 1844, ο οπλαρχηγός Ε. Κοντογιάννης συνέταξε, τον υπό αριθμό 8397 ονοματικό κατάλογο με 623 αγωνιστές και τον διαβίβασε προς το Υπουργείο των Στρατιωτικών, συστήνοντας διάφορα αριστεία για τον καθένα. Το Υπουργείο των Στρατιωτικών εγκρίνει και διαβιβάζει ταυτάριθμο κατάλογο με τους 623 αγωνιστές στον ίδιον, για τη χρήση της διανομής των αριστείων στα σχετικά άτομα. Ο Κ. Τζουκνίδας, λαμβάνει το προτεινόμενο σιδερένιο αριστείο. Πηγή: Γ..Α. Κ. Κεντρική Υπηρεσία. “Αριστεία” Φ 284 και 286]
[Αθανάσιος Φούρκας από Καλαμάκι-σιδερένιο. Στις 10 Μαΐου 1844, ο οπλαρχηγός Ε. Κοντογιάννης συνέταξε, τον υπό αριθμό 8397 ονοματικό κατάλογο με 623 αγωνιστές και τον διαβίβασε προς το Υπουργείο των Στρατιωτικών, συστήνοντας διάφορα αριστεία για τον καθένα. Το Υπουργείο των Στρατιωτικών εγκρίνει και διαβιβάζει ταυτάριθμο κατάλογο με τους 623 αγωνιστές στον ίδιον, για τη χρήση της διανομής των αριστείων στα σχετικά άτομα. Ο Α. Φούρκας, λαμβάνει το προτεινόμενο σιδερένιο αριστείο. Πηγή: Γ..Α. Κ. Κεντρική Υπηρεσία. “Αριστεία” Φ 284 και 286]
Η έρευνα συνεχίζεται και θα βελτιώνεται με την πάροδο του χρόνου.
[1] Γ.Α.Κ. Φ 122/ 009. «Οθωνινκά Υπουργείο των Εσωτερικών» Μάρτιος 1835
[2]. Όπως είναι γνωστό μετά την επικράτηση της επανάστασης τα κτήματα και της αριστερής όχθης του Σπερχειού θεωρήθηκαν και αυτά Εθνικές γαίες , ως αγορασθέντα από το Κράτος. Επειδή όμως το Κράτος καθυστερούσε τη διανομή γης στους καλλιεργητές , οι κάτοικοι αναγκάσθηκαν να τα καλλιεργούν «παράτυπα» για να θρέψουν τις οικογένειές τους, πληρώνοντας παράλληλα έγγειους φόρους και ενοίκια.
[3] Το χωριό Καλαμάκι των 13 κατοίκων ήταν κοντά στο χωριό Δερβέν Φούρκα ,με το οποίο τελικά, όπως προκύπτει από τα παραπάνω συγχωνεύθηκαν
[4] Επανάσταση της Θεσσαλίας κατά τη διάρκεια της οποίας οι Τούρκοι έφθασαν μέχρι την Ταράτσα της Λαμίας και προσάρτηση της Θεσσαλίας στην Ελλάδα
[5] Απόστολος Τσαγανός είναι γραμμένος και στην Μοσχοκαρυά (Δερβέν Καρυά)
