Νοσοκομείο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού, το πρώτο στην Ελλάδα 1877-1880.
Στην «1η Ημερίδα Τοπικής Ιστορίας Γιαννιτσούς» που έλαβε χώρα στο χωριό 31/7/2011. Το πρόγραμμα περιελάμβανε ως θέμα και την ίδρυση του Νοσοκομείου του ” Ελληνικού Σταυρού μη κερδοσκοπικού ιδρύματος” Του πρώτου στην Ελλάδα
Ο ιατρός και Διευθυντής της Υγειονομικής Υπηρεσίας Λαμίας κ. Ε. Παπαδημητρίου παρουσίασε μια εμπεριστατωμένη και εκτενή ανακοίνωση για την ίδρυση και το σκοπό της ίδρυσης του παραπάνω αναφερομένου Νοσοκομείο, αλλά είμαστε σε αναμονή να μας παραδώσει το πόνημα του προς δημοσίευση.
Σε αναμονή του παραπάνω πονήματος, δημοσιεύουμε σήμερα διάφορες πληροφορίες από διάφορα έντυπα εφημερίδων εκείνης της περιόδου, καθώς και άλλων Αρχειακών μέσων.
Στο χώρο της Γιαννιτσούς μετά την επικράτηση της επανάστασης και την ίδρυση των στρατώνων με το μόνιμο λόχο που στάθμευε στο χωριό. Εκτός από το Υγειονομείο[1] και το Τελωνειακό φυλάκιο όπως αναφέρεται σε άλλο κεφάλαιο. Πιθανολογούμενη θέση του υπαίθριου Νοσοκομείου πρέπει να ήταν στη θέση Πλασταρά
Στη συνέχεια με την ανακοινωθείσα ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ προς τους απανταχού Έλληνες στις 19-1-1878 της Ήπειρο-θεσσαλικής και της Θετταλο-Μαγνησίας επανάστασης, αποφασίζεται μεταξύ άλλων για τις ανάγκες του πολέμου που ακολούθησε, η ίδρυση και η λειτουργία του πρώτου Νοσοκομείο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού (υπαίθριου).
Αρχειακές εγγραφές, δημοσιεύματα και επιστολές θεραπευθέντων ασθενών πολιτών της περιοχής και τραυματισθέντων στρατιωτών.
Θεραπευτηρίου Γιαννιτσούς, του πρώτου Νοσοκομείου του Ε.Ε. Σταυρού στην Ελλάδα. Η βιβλιογραφία που ακολουθεί είναι μόνο ένα μικρό μέρος που δείχνει το σπουδαίο ρόλο που έπαιξε η ίδρυσή του, όχι μόνο για τον παραπάνω σκοπό, αλλά και διότι νοσηλεύτηκαν ασθενείς και τραυματίες από όλη την γύρω περιοχή.
Η Ίδρυση και λειτουργία του Θεραπευτηρίου-Νοσοκομείου του ΕΕΣ στη Γιαννιτσού.
Από τους δυο γιατρούς του θεραπευτηρίου συντάχθηκε έκθεση, με στοιχεία για τη λειτουργία του, σε δυο φάσεις η οποία δημοσιεύθηκε στην Αθηναϊκή εφημερίδα «Εφημερις» στα φ. 23-4, 26-4 και 29-4 του 1878, και «Στοά» φ. 1447 24-1878. Ακολουθεί το κείμενο της α΄ εκθέσεως, η οποία έχει ως εξής:
►Νοσοκομείον Ερυθρού Σταυρού εν Γιαννιτσού.
Εν τω άρτι υπό της εταιρείας του Ε.Ε.Σ. συστηθέντι φιλανθρωποτάτου τούτω θεραπευτηρίω, ου διευθυντής είναι ο χειρουργός ιατρός κ. Δημ. Αίσωπος, βοηθός του καθηγητού Θεοδώρου Αρεταίου, νοσηλεύονται από Απριλίου οι εξής τραυματίαι και ασθενείς
1)Βελισσάριος Παπαδημητρίου εκ Ματαράγκας της Θεσσαλίας, ετών 38 γεωργός. Ανήκες εις το σώμα Λάζου. Εταραυματίσθη εν Ματαράγκα την 21ην Μαρτίου. Φέρει τραύμα δια πυροβόλου εις τον αριστερόν ώμον μετα διανοίξεως της αρθρώσεως και αποθραύσεως του τε ακρωμίου και της κληδός.
2)Παναγιώτης Τρουμπέτας εκ Βαρυμπόπης, ετών 47 απόμαχος χωροφύλαξ. Ανήκεν εις το σώμα Καλαμάρα. Ετρυματίσθη εν Ματαράγκα την 21ην Μαρτίου. Φέρει τραύμα δια πυροβόλου μετά κατάξεως του οστού κατά το τριτημόριον του δεξιού μυρού.
3) Κωνσταντίνος Λότσος εκ Σπερχειάδος ετών 37 πεδιλοποιός. Ανήκεν εις το σώμα Κοντογιάννη. Ετραυματίσθη εν Ματαράγκα την 31ην Μαρτίου. Φέρει δια πυροβόλου όπλου μετά κατατάξεως και αποθραύσεως του οστού κατά το άνω τριτημόριον του αριστερού βραχίονος.
4) Δηνήτριος Κούβος εκ Κρήτης, ετών 25 εργάτης. Ανήκεν εις το σώμα Κοντογιάννη. Ετραυματίσθη εν Ματαράγκα την 21ην Μαρτίου. Φέρει τραύμα δια πυροβόλου όπλου κατά το κατώτερον της δεξιάς κνήμης μετά κτατάξεως της περόνηςκαι αυλακώσεως του οστού της κνήμης κατά τη οπίσθιαν αυτού επιφάνειαν.
5) Γεώργιος Κοτής εκ Σπερχειάδος, ετών 40 Γεωργός. Ανήκεν εις το σώμα Κοντογιάννη. Ετραυματίσθη εν Ματαράγκα την 21ην Μαρτίου. Φέρει δια πυροβόλου όπλου κατά την υπογάστριον χώραν διαμπερές επιπλεκόμενον και μετά βλάβης του αριστερού ισχιαδικού οστού (περιτονίτις τοπική).
6) Γκίκας Μάστορης εκ Λοκρίδος,35 ετών υπαξιωματικός. Ανήκεν εις το σώμα Τερτίπη. Ετραυματίσθη εν Ματαράγκα την 21ην Μαρτίου. Φέρει δια πυροβόλου όπλου κατά την αριστεράν ποδοκνημικήν άρθρωσιν επιπλεκόμενον μετά βλάβης των οστών αυτής.
7) Γεώργιος Κατσούλης εκ Θεσσαλίας, ετων 40 ποιμήν. Ανήκεν εις το σώμα Κοντογιάννη. Ετραυματίσθη εν Ματαράγκα την 4ην Απριλίου. Φέρει δια πυροβόλου όπλου διαμπερές κατά την μεσογάστριον χώραν της κοιλίας μετά προπτώσεως εντέρου (περιτονίτις καθολική μικράς εντάσεως).
8) Δημήτριος Δασκαλόπουλος εκ Ματαράγκαςετών 35. Ετραυματίσσθη εν Ματαράγκα κατά τας αρχάς Μαρτίου. Φέρει τραύμα δια πυροβόλουκατά την ιεράν χώραν μετά βλάβης του ομωνύμου οστού και του λαγωνίου (αραιοποιός οστείτις)
9) Γεώργιος Τσουβάρας εκ Θεσσαλίας,ετών 22 Ανήκεν εις το σώμα Κοντογιάννη. Ετραυματίσθη κατά τας αρχάς Φεβρουαρίου εν Σελανάρα. Φέρει δια πυροβόλου όπλου κατά την δεξιάν μασχαλιαίαν χώραν μετά βλάβης της αρθρώσεως του οστού της ωμοπλάτης.
10) Χρήστος Ντάκας εξ Ιωαννίνων, ετών 22 στρατιώτης. Ανήκεν εις το σώμα Τερτίπη. Ετραυματίσθη εν Ματαράγκα την 21ην Μαρτίου. Φέρει δια πυροβόλου όπλου κατά το πρόσωπον, της σφαίρας εισελθούσης ευθύς κάτωθεν του δεξιού ζυγωματικού τόξου και εξελθούσης κατά την αυτήν περίπου χώραν αριστερόθεν.
11) Γεώργιος Διαμαντόπουλος εκ Σερρών ετών 24 εργάτης. Ανήκεν εις το σώμα Τερτίπη. Ετραυματίσθη εν Ματαράγκα την 21ην Μαρτίου. Φέρει δια πυροβόλου όπλου, απλούν κατά το κατώτερον τριτημόριον του δεξιού μηρού. Ανήκεν εις το σώμα Κοντογιάννη. Ετραυματίσθη εν Ματαράγκα την 21ην Μαρτίου. Φέρει δια πυροβόλου
12) Αθανάσιος Τσάμης εκ Λαμίας, ετών 23 στρατιώτης. Ανήκεν εις το σώμα Τερτίπη. Ετραυματίσθη εν Ματαράγκα την 21ην Μαρτίου. Φέρει δια πυροβόλου όπλου κατά τους δυο τελευταίους δακτύλους της αριστεράς χειρός μετά βλάβης των τε αρθρώσεωνκαι των οστών αυτών (απόθραυσις) προς δε τραύμα απλούν κατά το αντιθέναρ της αυτής χειρός.
13) Ιωάννης Αγγελόπουλος εκ Σπερχειάδος, ετών 48 γεωργός. Ανήκεν εις το σώμα Κοντογιάννη. Ετραυματίσθη εν Ματαράγκα την 21ην Μαρτίου. Φέρει τραύματά απλά δια πυροβόλου τέσσαρα, τα δυο κατά το ανώτερον τρυημόριον του δεξιού βραχίονος, εν κατά τον αριστερόν εν τω αυτώ ύψει και εν κατά την μεσότητα του αριστερού μικρού επιπλκόμενον μετά θλάσεως του οστού. Προς δε και τινά απλά δια λίθων επενεχθέντα κατά το δεξιόν κατώτερον άκρον, ήτοι δυο κατά το ανώτερον τριτημόριον της κνήμης και εν κατά την μεσότητα του μηρού.
14) Αθανάσιος Παναγιώτου εκ Λακωνίας, ετών 28 αστυνομικός κλητήρ. Ανήκεν εις το σώμα Δουμπιώτου. Ετρυματίσθη εν Καλαμπάκα την 7ην Απριλίου. Φέρει τραύμα δια πυροβόλου κατά τον αριστερόν ώμον μετ’ αποθραύσεως της ακάνθης της ωμοπλάτης.
15) Γεώργιος Πέτας εξ Ηπείρου, ετών 56 στρατιωτικός. Ανήκεν εις το σώμα Δουμπιώτου. Ετραυματίσθη εν Καλαμπάκα την 7ην Απριλίου. Φέρει τραύμα δια πυροβόλου κατά το ανώτερον τριτημόριον του αριστερού αντιβραχίου μετά θλάσεως του οστού της κερκίδος, προς δε τραύμα δια οξέος οργάνου απλούν κατά την οροφήν του κρανίπου εγκάρσιον και όσον 6 , μ.
16) Ιωάννης Τριανταφύλλου εκ Κέας, ετών 36 αρτοποιός Ανήκεν εις το σώμα Μήτσα. Ετραυματίσθη εν Σμοκόβω την 13ην Απριλίου. Φέρει τραύμα δια οξεος οργάνου κατά την μεσότητα του αριστερού αντιβραχίου μετά βλάβης της μεσοστέου μεμβράνης, προς δε τραύμα κοιλίας απλούν ευθύς κάτωθεν του αριστερού υποχονδρίου δι’ οξέος και τούτο οργάνου επενεχθέν.
17)Κωνσταντίνος Παπαδάκης εκ Λέσβου, ετών 28 στρατιώτης. Ανήκεν εις το σώμα Τερτίπη. Ετραυματίσθη εν Ματαράγκα την 21ην Μαρτίου. Φέρει δια πυροβόλου κατά το άνω τριτημόριον του δεξιού αντιβραχίου μετά θλάσεως του οστού της κερκίδος.
18) Γεώργιος Δημητρίου εκ Θεσσαλίας, ετών 22. Πάσχει ελειογενή καχεξίαν, προς δε περιοστίτιδα κατά την κάτω σιαγώνα μετά γαγγραίνης των ούλων και αποπτώσεως των οδόντων κατά το δεξιόν ήμισυ περίπου αυτής (βελτιωθείς ανεχώρησεν).
19) Ζαχαρίας Αγγελόπουλος εκ Σπερχειάδος ετών 39 γεωργός. Ανήκεν εις το σώμα Κοντογιάννη. Πάσχει παρονυχίαν κατά την 1ην φάλαγγα του 2ου δακτύλου του δεξιού ποδός.
20) Κωνσταντίνος Αποστόλου εκ Θεσσαλίας ετών 22 στρατιώτης. Ανήκεν εις το σώμα Τερτίπη. Πάσχει ορχίτιδα.
21) Διονύσης Καραντζάς εξ Αθηνών, 24 ετών ιχθοπώλης. Ανήκεν εις το σώμα Δουμπιώτου. Πάσχει οξύν βροχικόν κατάρρουν.
22)Δημήτριος Ζησιμόπουλος εκ Χαλκίδος ετων 32. Ανήκεν εις το σώμα Ισχομάχου. Πάσχει δυσπεψίαν.
23) Κωνσταντίνος Σακελλαρίου εκ Κορίνθου ετών 28 γεωργός. Ανήκεν εις το σώμα Μήτσα. Πάσχει οξείαν περιοστίτιδα κατ’ αμφοτέρας τας κνήμας.
►Μετά τα ονόματα της α΄ έκθεσης ο Δ/ντης του νοσοκομείου συνεχίζει:« Εκτός των εν τω νοσοκομείω διαμενόντων και θεραπευομένων, πλείστοι επεναστάται και φυγάδες πάσχοντες εκ διαφόρων χρονίων, ως επί το πολύ, νοσημάτων, προσέρχονται καθ΄ εκάστην τυγχάνοντες ιατρικής βοηθείας και των αναγκαίων φαρμάκων.
Η κατάστασις εν γένει των ασθενών και ιδία των τραυματιών, ων οι πλείστοι σπουδαιοτάτας των τρώσεων φέρουσιν, είνε σχετικώς καλή και τούτο αποδοτέον το μεν εις τον ειδήμονα της χειρουργικής ιατρόν, το δε εις την κράσιν των οπλιτών και την επιρροήν του κλίματος του θ΄ όπερ ουδόλως τους περί των τραυματιών μεριμνώντας διέφυγεν.
Εν Γιαννιτσού την 16 Απριλίου 1878
Οι βοηθοί του νοσοκομείου
Γεώργιος Α. Οικονόμου
Νικόλαος Δ. Φαυριέζος
Ακολουθεί και β΄ έκθεση η οποία συντάσσεται από τον ίδιο αυτή τη φορά Δ/ντη του νοσοκομείου κ. Δημήτριο Αίσωπο. «Πλήν των εν τη α΄ ημών εκθέσει δημοσιευθέντων τραυματιών και ασθενών προσήλθον κατά τον λήξαντα μήνα εν τω φιλανθρωποτάτω τούτω θεραπευτηρίω και οι εξής:
24) Αθανάσιος Τσαβάρας εκ Θεσσαλίας, ετών 30 ποιμήν. Ανήκεν εις το σώμα Καλαμάρα. Ετραυματίσθη εν Ματαράγκα την 21ην Μαρτίου. Φέρει τραύμα δια πυροβόλου κατά το αριστερόν γόνυ μετά βλάβης αθροθύλακος μόνον.
25) Γρηγλοριος Αθανασίου εκ Μακεδονίας ετών 26 παντοπώλης. Ανήκεν εις το σώμα Καλογήρου. Ετραυματίσθη εν Καλαμπάκα την 7ην Απριλίου. Φέρει τραύμα δια πυροβόλου απλούν κατά το ανώτερον τριτημόριον του αριστερού βραχίονος.
26) Απόστολος Τσαπάρας εξ Ηπείρου ετών 26 σανδαλοποιός. Ανήκεν εις το σώμα Καλογήρου. Ετραυματίσθη εν Χασίοις την 27ην Μαρτίου. Φέρει τραύμα δια πυροβόλου απλούν εις το κατώτερον τρτημόριον του αριστερού μηρού.
27) Ναούμ Φώτης, εξ Ηπείρου ετών 35.Ανήκεν ει το σώμα επισκόπου
Κίτρους. Ετραυματίσθη εν Κολιντρώ την 15ην Μαρτίου .Φέρει τραύμα δια πυροβόλου κατά το ανώτερον τριτημόριον του δεξιού αντιβραχίου μετ’ αποθραύσεως του ωλενικού οστού.
28) Αθανάσιος Χρονάκης, εκ Λακεδαίμονος ετών 27 εργάτης. Ανήκεν εις ρο σώμα Δουμπιώτου Ετραυματίσθη την 22αν Απριλίου. Φέρει τραύμα δι’ οξέος οργάνου κατά το θέναρτης δεξιάς χειρός.
29) Δημήτριος Παπαγεωργίου, εκ Σπερχειάδος ετών 22 στρατιώτης. Πάσχει πυοθώρακα.
30) Νικόλαος Λινάρδος εξ Αιγίνης, ετών 26 στρατιώτης. Ανήκεν εις το σώμα Τερτίπη, Πασχει.
31) Σπυρίδων Γιαννούλης εκ Κερκύρας ετών 42 θερμαστής. Ανήκεν εις το σώμα Τερτίπη, Πασχει διάχυτον φλεγμονήν κατά την αριστερά κνήμην.
32) Δημήτριος Δελέντας εξ Αθηνών, ετών 28 στρατιώτης. Ανήκεν εις το σώμα Τερτίπη, Πασχει οξύν βρογχικόν κατάρρουν.
33) Σωτήριος Μυριανθούσης, εκ Χαλκίδος, ετών 26 υπαξιωματικός σωματάρχης. Πάσχει από εφέσιμον πυρετόν.
34) Χαράλαμπος Παναγιώτου, εκ Λοιδωρικίω ετών 21 σταρτιώτης. Πάσχει πλευρίτιδα». Και συνεχίζει:
«Από της συστάσεως του θεραπευτηρίου ήτοι από της 1ης Απριλίου μέχρι σήμερον εξήλθον θεραπευθέντες μεν οι εξής: 1) Ζαχαρίας Αγγελόπουλος, 2) Κώστας Αποστόλου, 3) Κωνστ. Σακελλαρίου, 4) Αθανάσιος Τσάμης, 5) Γρηγόριος Αθανασίου, 6) Δημήτρ. Δελέντας, και 7) Νικόλαος Λινάρδος. Βελτιωθέντες δε οι εξής 1) Γεώργιος Δημητρίου, 2) Δημ. Ζησιμόπουλος, 3) Ναούμ Φώτης, 4) Απόστολος Τσαπάρας, 5) Χρήστος Ντάκας. Η κατάστασις των νοσηλευομένων τραυματιών και ασθενών δι’ ους εν τη πρώτη δημοσιευθείση έκθέσει ανεφέρομεν λόγους είνε λιαν ευχάριστος.
Εν Γιαννιτσού την 1ην Μαϊου 1878
Οι Βοηθοί του νοσοκομείου
Γεώργιος Α. Οικονόμου
Νικόλαος Δ. Φαυριέζος»
Σημείωση: Ευχαριστώ τον Ιωάννη Ζωβοήλη Αντιδήμαρχο Μακρακώμης και συμπατριώτη μου, για τη σημαντική βιβλιογραφία που μου έδωσε, σχετικά με το παρόν θέμα.
Ο Τύπος της εποχής, ασχολήθηκε εκτενέστατα για το θέμα του Νοσοκομείου
Στις 28/7 του ιδίου έτους και στο φ.59 η εφημερίδα «Ευνομία» δημοσίευσε μια επιστολή, που την έστειλε προς τον συντάκτη της ο λοχίας Γκίκας Μάστορας, που αργότερα έγινε βουλευτής Λοκρίδας. Είχε νοσηλευτεί στο θεραπευτήριο Γιαννιτσούς ως τραυματίας και με την επιστολή του εκφράζει την ευγνωμοσύνη του προς τον ιατρόν κ. Δ Αίσωπο για τις υγιείς επιστημονικές γνώσεις, τις μητρικές φροντίδες και τις φιλανθρωπικές περιποιήσεις που του επιδαψίλευσαν. Παραθέτουμε ένα μέρος της:
« Αξιότιμε κύριε συντάκτα !
Καταλιπών την κλίνην του θεραπευτηρίου Γιαννιτζούς και το πρώτον ήδη από της εν Ματαράγκα μάχης αξιωθείς να βηματίσω δια το αυτόθι τραυματισθέντος ποδός μου, σπεύδω δια των κλονιζομένων βημάτων μου, όπως εκφράσω δι υμών την άπειρον ευγνωμοσύνη μου προς τον εκεί ιατρόν κ. Αίσωπον όν μετ’ εμού ευλογούν άπαντες οι του Θεραπευτηρίου Γιαννιτζούς τραυματίαι και λοιποί ασθενείς, διότι απάντων η πάσχουσα υγιεία βαίνει επί τα βελτίω, χάρις εις τα υγιείς επιστημονικάς γνώσεις, τας ακριβώς μητρικάς μερίμνας και τας φιλανθρωποτάτας περιποιήσεις όσας εκείνος επιδαψιλεύει αυτοίς εν τω ευγενεί αυτώ χαρακτήρι.
Εν Λαμία τη 21 Ιουλίου 1878
Γκίκας Μάστορας Λοχίας»
Η ίδια εφημερίδα «Ευνομία» στο φ 51 στις 29-1- 1878 δημοσιεύει κολακευτικό σχόλιο για το νοσοκομείο Γιαννιτσούς και τους γιατρούς: «Οι εν Γιαννιτσού ιατροί του «Ερυθρού Σταυρού» μετά αξιέπαινου και πατρικής μερίμνης περιποιούνται τους τραυματίες οίτινες κατ’ επανάληψιν τας ευχαριστίας των μας εξέφρασαν. Εφ ω και δημοσία επαινούμεν αυτούς».
Πρακτικοί θεραπευτές
Από την εφημερίδα «Ευνομία» στο φύλλο 20 στις 10-9-1877 μαθαίνουμε πως το χωριό μας πριν από την ίδρυση του νοσοκομείου διέθετε και ψευτογιατρό γράφει:
Το Δικαστήριον των εν Λαμία Πλημμελειοδικών Συγγείμενον εκ των Δικαστών Ευστάθιον Χ. Δημητρίου (απόντος του Προέδρου Πέτρου Μεσθενέως, Δημητρίου Μαντραπήλια, και δικηγόρων Γεωργίου Νικολαϊδου και Αριστ.Κερκυροπούλου κωλυομένων των αρμοδιοτέρων προσώπων)
Συνεδρίασαν δημοσίως εν τω ακροτηρίω την 7βρίου 1877 παρουσία του τε Αντισαγγειλεως Δημ. Δημητρακοπούλου και του υπογραμματέως Ιωάννου Καρακατσάνη ίνα δικάση τον επί αντιποιήσει έργων ιατρού κατηγορούμενον Αθανάσιον Φωτόπουλον κάτοικον Γιαννιτσούς, παρόντα και υπερασπισθέντα υπό του Συνηγόρου του Αχιλέα Παπαλουκά. Συνεπεία μηνύσεως κατά του ανωτέρω κατηγορουμένου και μετά προδικασία ο Εισαγγελεύς Εισήγαγεν αυτόν εις δίκην την σήμερον καθ’ην:
Εξετάσας τον κατηγορούμενον περί της ταυτότητός του.
Ακούσαν τον Εισαγγελέα απαγγέλλοντα συνοπτικώς την κατηγορίαν.
Τας καταθέσεις των μαρτύρων της κατηγορίας.
Τον Κατηγορούμενον απολογηθέντα, τον Εισαγγελέα ζητήσαντα την ενοχήν του κατηγορουμένου.
Τον συνήγορον την αθώωση του πελάτου του.
Διελθόν την Δικογραφίαν
Σκεφθέν κατά τον Νόμον
Επειδή εκ τας εν γένει αποδεικτικάς διαδικασίας προέκυψεν ότι ο κατηγορούμενος επαγγελλόμενος τον ψευδοϊατρόν υπεσχέθη να θεραπεύσει την παθούσαν Ευφροσύνην σύζυγον Αναγν. Καραχρήστου, πάσχουσαν προ χρόνων ως επελήφθη δήθεν θεραπευτικών μέσων ποιούμενος χρήσιν βδελών, υδαργύρου δραμίων εννέα, ρετσινόλαδο κ.τ.λ
Θωμάς Ζέρβας
[1] Δημόσια υπηρεσία που σκοπό έχει την προστασία του πληθυσμού από λοιμώδη νοσήματα, βρίσκεται στα λιμάνια, στα σύνορα και στα αεροδρόμια. Αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα μεταδοτικής νόσου, ο ασθενής «τίθεται σε καραντίνα» Το αναφέρει ο Κασομούλης στο « Στρατιωτικό του Ημερολόγιό » Υγειονομείο της Γιαννιτσούς ως εξής: «8 Μαρτίου-ημέρα Κυριακή 1836 (….. των Γιαντσιωτών οίτινες τας οικογενείας των έχουν εις το χωρίον Γιανσιού «παλαιά» με τους Τούρκους, οι δε διαμένουν εις τα Καλύβια). Να λάβη όσα μέτρα αυστηρά δύναται ακολούθως δια το Υγειονομείον, καθώς και δια όσους διαπραγματεύονται και έχουν συμφέροντα με τους Τούρκους και κατοικούν εντός του κράτους ¨ρητώς δε περί του Νάκου Ρεντινιώτη και Γκαραγκούνη¨, οίτινες καθημερινώς έχουν προσωπικάς ανταποκρίσεις με τους Οθωμανούς και καταπατούν το υγειονομείον.
