Παλαια Γιαννιτσου

Γιαννιτσού Αγράφων- Παλαιά Γιαννιτσού
  Δημήτριος Δεληγιάννης
Χωριό και πρώην κοινότητα της επαρχίας και του νομού Φθιώτιδας, βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της επαρχίας και κοντά στα όρια με το νομό Καρδίτσας. Συνδέεται με το οδικό δίκτυο Μακρακώμης-Πλατύστομο-Ν. Γιαννιτσού-Πάπα (άσφαλτος). Απέχει 15 χιλιόμετρα από τη Μακρακώμη, έχει έκταση 3 τ. χ και μέσο σταθμικό υψόμετρο 950 μέτρα.
Η Παλαιά Γιαννιτσού σήμερα αποτελεί γεωγραφικό διαμέρισμα και ανήκει στο διευρυμένο  δήμο Μακρακώμης-Σερχειάδος με έδρα την Σπερχειάδα (Νόμος 3852/2010 ΦΕΚ 87 Α΄/7 Ιουνίου/2010 περί τοπικής Αυτοδιοίκησης«Καλλικράτης»)
Η  Παλαιά Γιαννιτσού Φθιώτιδας καταργήθηκε από αυτοτελής κοινότητα με το Νόμο 2539/1997 «Καποδιστριακός» και εντάχθηκε στο δήμο Μακρακώμης ως γεωγραφικό διαμέρισμα Παλαιάς Γιαννιτσούς. Οι κάτοικοι της ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία.
Τα 1950 με το Βασιλικό Διάταγμα 18-6-1950  (ΦΕΚ160/1950 ΤΑ΄)από το νομό Καρδίτσας προσαρτάται στο νομό Φθιώτιδας.
Το 1912 ( Β. Δ. 20-6-1912, ΦΕΚ 261/ 1912 ΤΑ΄) υπάγεται στην κοινότητα Σμοκόβου Καρδίτσας. Το 1919 ( Β. Δ. 20-6-1919. ΦΕΚ 140.1919 ΤΑ΄) αναγνωρίζεται ως αυτόνομη κοινότητα της επαρχίας Καρδίτσας του Ν.Τρικάλων ως το 1949 που έγινε ο διαχωρισμός του Ν. Τρικάλων σε νομό Τρικάλων και νομό Καρδίτσας.
Προσαρτήθηκε στην ελεύθερη Ελλάδα το 1881με τη Διάσκεψη της Κωνσταντινουπόλεως ( 10/5 τόμος ΤΣ΄1881, υπάγονταν στο δήμο Μενελαΐδος Ν. Τρικάλων μέχρι το 1912, Είχε 60 κατοίκους  36 άνδρες και 24 γυναίκες.
Μετά τη συνθήκη της Κωνσταντινουπόλεως το 1832 (27/6) που χαράχθηκαν τα πρώτα όρια του νεοσύστατου ελληνικού κράτους, κάτοικοι του χωριού της Παλαιάς Γιαννιτσούς που βρίσκονταν στην τουρκική επικράτεια εγκατέλειψαν το χωριό τους και περνώντας την οριοθετική γραμμή έκτισαν νοτιοανατολικά της Παλαιάς Γιαννιτσούς και 10 χιλιόμετρα μέσα στο ελληνικό έδαφος καινούριο χωριό που το ονόμασαν Νέα Γιαννιτσού. Με την πάροδο του χρόνου η λέξη «Νέα» δεν χρησιμοποιείται και ο οικισμός έμεινε ως Γιαννιτσού. Τότε υπάγονταν στο δήμο Μακρακώμης, είχε 500 κατοίκους και γραφόταν ακόμη Γιαννιτζού ή Γιαννιτσού. Εγκυκλοπαίδεια Υδρία, τόμος 17ος , σελίδα352.
Πριν από το 1833 η Παλαιά Γιαννιτσού ανήκε εκκλησιαστικά στη Μητρόπολη Νέων Πατρών. Μετά το 1832 η Παλαιά Γιαννιτσού ανήκεστη επισκοπή Θεσσαλιώτιδας, στο Δήμο Ριντίνας με τα χωριά Ρεντίνα, Παλαιά Γιαννιτσού, Σμόκοβο, Λουτροπηγή, Θραψίμι, Λακρέσι, Βαθύλακος, Φωτιάνα (Αηδονοχώρι) και Άγιος Ιωάννης (ήταν συνοικισμός του Θραψιμίου). (Διοικητικές μεταβολές των επισκόπων της Φθιώτιδας από το 1833-1899, Αλεξάνδρα Θ. Κουλτούκη). Το 1827 ζούσαν στην Παλαιά Γιαννιτσού 400 οικογένειές, υπάγονταν στο σημερινό νομό Καρδίτσας- Ανατολικά τουρκικά Άγραφα- και ήταν έδρα επισκοπής από το 1827. ( Μακρακώμη Δυτική Φθιώτιδα, Γιώργος Στυλ. Κουτσαβδής, σελίδες 271-2720
Ιστορικά γεγονότα
  1. Το 279 π. Χ. οι Δόλοπες στην περιοχή της Νέας και της Παλαιάς Γιαννιτσούς νικούν τα στρατεύματα των Γαλάτων του Βρένου. (Τίτος Λίβιος, Βιβλίο 32,13,1) ΜολόΧα-Δολοπία-Άγραφα, Κώστας Κρικέλλης, σελ. 186, 186)
  1. 198 π. Χ: Πορεία επιδρομής Αιτωλών στη Δολοπία, πιθανόν από Μακρακώμη προς Παλαιά Γιαννιτσού, Κυδωνιά, κοιλάδα παπορέματος-παραπόταμος του Ονεχώνου-Σοφαδίτικου, στο οποίο φτάνουμε μετά το χωριό Λουτροπηγή (Σμόκοβο). ( Θεσαλικό ημερολόγιο, τόμος 27, σελ. 34, 38)
  2. 10 Μαϊου 1525: Συνθήκη Ταμεσίου, Με τη συνθήκη αυτή:
α) Αναγνωρίζεται η αυτονομία των χωριών την Αγράφων.
β) Απαγορεύεται να κατοικούν Τούρκοι στα χωριά Αγράφων εκτός από το Φανάρι.
γ) Ελεύθερη επικοινωνία μεταξύ ορεινών και πεδινών πληθυσμών.
δ) Κάθε κοινότητα πλήρωνε στην Υψηλή Πύλη 50.000 γρόσια.
Μεταξύ των χωριών των Αγράφων που συμπεριλήφθηκαν στη συνθήκη ήταν και η
Γιαννιτσού
  1. Οι αφιερωτές της Γιαννιτσούς της πρώτης γραφής 1640 στη πρόθεση της Μονής Ρεντίνας είναι καταχωρημένα στα φ. 142β -146α. Πρόκειται για 208 άτομα από τα οποία τα 127 είναι άνδρες και τα 81 γυναίκες. Αναφέρονται το ονοματεπώνυμα ανδρών και γυναικών και τα επαγγέλματά  τους. (Θεσσαλικό ημερολόγιο Κ. Σπανός)
  2. Νεόφυτος ο επίσκοπος εκ Μυκώνου, όστις δειλός ων και φιλήσυχος ένεκα των Τούρκων έκτισεν οικίαν εν Γιαννιτσού, ένθα διαμένων και ετελεύτησεν , ποιμάνας το ποίμνιον αυτού έτη 26. Ούτος φέρεται υπογεγραμμένος εν τω εν έτη 1746 πατριαρχικώ Συνοδικώ γράμματι, τω συνομογηθέντι, περί αγοράς της νήσου Πρώτης. ( Αθ. Κομν.Υψηλ. Αυτόθι, σελ. 611) Βιβλίο Φθιώτις, Ιωάννου Βορτσέλα)
  1. Τα καλοκαίρι του 1821, Ο Μπαϊράμ πασάς, που είχε έδρα τη Λαμία, εξεστράτευσε εναντίον του χωριού Π. Γιαννιτσού και της περιφέρειας . Στην περιοχή κατέφθασε ο οπλαρχηγός Ανδρίτσος Σιαφάκας με τους άνδρες του, έγινε σφοδρή σύγκρουση, όπου οι μεν Τούρκοι έφυγαν ταπεινωμένοι  με αρκετούς νεκρούς, οι δε επαναστάτες κατέγραψαν μια περήφανη νίκη,  ( Αγραφιώτες και Καρπενησιώτες αγωνιστές στην επανάσταση του 1821, Κ. Ζήσης)
  1. Αρχές Αυγούστου του 1823 ο Τζελαλεδί Μπέης με 2,500 Τούρκους απέπλευσε από τα παράλια της Μ. Ασίας με προορισμό το Μεσολόγγι, όπου θα γινόταν συνάθροιση τουρκικών στρατευμάτων (ακολούθησε η δεύτερη πολιορκία του Μασολογγίου). Πρώτο λιμάνι υποδοχής ήταν του Βόλου, από εκεί μέσω της κωμόπολης Αλμυρού και μέσω της οροσειράς της Όθρυος πέρασε από το χωριό Παλαιά Γιαννιτσού 6/9/1823, το λεηλάτησε και το κατέκαυσε, συνέχισε την καταστρεπτική του πορεία, πέρασε από το Φουρνά και άλλα γειτονικά χωριά και έφτασε και έφτασε στο Καρπενήσι. ( Αθαν. Ιωάννου Μανιώτης 1885-1936, Ο Μακεδονομάχος, Γιάννης Καραντώνης)
8.1826:Αγωνιστές της Παλαιάς Γιαννιτσούς στην έξοδο και  πολιορκία του Μεσολογγίου:
Αληφτείρας Γεώργιος Αξιωματικός. έλαβε αργυρό Αριστείο (από μέσα στο Μεσολόγγι)
Αναγνώστου Αναγνώστης του Κώστα Αξιωματικός, έλαβε αργυρό αριστείο  ( πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου)
Αναγνώστου Γαλής ή Γιώργος του Κώστα στρατιώτης (πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου)
Βαρβάτος Κώστας υπαξιωματικός, έλαβε χάλκινο αριστείο ( πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου)
Γαλανός Ιωάννης στρατιώτης( πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου)
Γεωργίου Ιωάννης ή Γιαννακός υπαξιωματικός έλαβε χάλκινο αριστείο. (πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου)
Γεωργόπουλός Ιωάννης υπαξιωματικός, έλαβε χάλκινο αριστείο (πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου)
Γιαννιτσιώτης Απόστολος Αξιωματικός έλαβε αργυρό αριστείο, Οπλαρχηγός, χιλίαρχος. Πήρε μέρος μέσα στο Μεσολογγίου
Ζαρκαδούλας Απόστολος αξιωματικός,   έλαβε αργυρό αριστείο. Μπουλουξής είχε 30- 40 παλικάρια μαζί του. ( πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου)
Ιωάννου ή Ποταμιάς Γεώργιος  υπαξιωματικός, έλαβε χάλκινο  αριστείο. (πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου)
Ιωάννου ή Κώστας Ιωάννου αξιωματικός,   έλαβε αργυρό αριστείο. (πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου)
Ιωάννου Μαργαρίτης αξιωματικός, ο Κ. Κλεφτοδήμος τον αναφέρει ως Μπουλουξή. από την αλληλογραφία φαίνεται να λαμβάνει  σιδερένιο  αριστείο !!. ( πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου)
Καλτσάς Γιάννης ή Νάκος του Δημητρίου αξιωματικός β΄ τάξης, έλαβε αργυρό αριστείο. Προβιβάστηκε σε χιλίαρχο, είχε πάντα μαζί του 20-25 παλικάρια τους οποίους πλήρωνε ο ίδιος ( πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου)
Καλτσάς Κώστας  υπαξιωματικός έλαβε χάλκινο αριστείο. ( πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου)
Καραγιάννης Κώστας στρατιώτης, έλαβε σιδερένιο αριστείο. ( πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου)
Καρβουνάκης Ιωάννης στρατιώτης, αδελφός του Κώστα που σκοτώθηκε στη έξοδο του Μεσολογγίου.
Καρβουνάκης Κώστας στρατιώτης, πιθανόν αδελφός του Γιάννη, σκοτώθηκε στην έξοδο του Μεσολογγίου
Καρκάνης Πέτρος υπαξιωματικός έλαβε χάλκινο, πιθανόν Ασπροποταμίτης. ( πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου)
Καρυαμπάς Δημήτριος υπαξιωματικός, έλαβε χάλκινο αριστείο, διέθεσε την περιουσία του. ( πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου). Μετά την επανάσταση εγκαταστάθηκε στο Πλατύστομο
Κατσαρός Κων/νος  στρατιώτης, έλαβε σιδερένιο αριστείο. (πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου)
Κατσαρός Πέτρος στρατιώτης, . (πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου)
Κομπάρος Γεώργιος στρατιώτης, έλαβε σιδερένιο αριστείο. ( πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου)
Κομπάρος Γιαννάκης του Κώστα υπαξιωματικός έλαβε χάλκινο αριστείο. (πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου)
Κουντόυρης Ιωάννης στρατιώτης έλαβε σιδερένιο αριστείο. ( πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγλιου)
Κουκούμης Γιαννάκης υπαξιωματικός, έλαβε χάλκινο αριστείο. ( πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου)
Λαγός Κώστας στρατιώτης, έλαβε σιδερένιο αριστείο. ( πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου)
Λιασκώνης Κώστας στρατιώτης, έλαβε σιδερένιο αριστείο. ( πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου)
Μαργαρίτης Ιωάννης αξιωματικός, έλαβε αργυρό αριστείο. Θυσίασε όλη του την περιουσία για τον αγώνα. ( πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου)
Μπαϊκούσης Δημήτριος του Αθανασίου στρατιώτης, έλαβε σιδερένιο αριστείο. ( πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου)
Μπακαλώνης Γεώργιος  στρατιώτης, έλαβε σιδερένιο αριστείο. ( πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου)
Νικολάου Κώστας υπαξιωματικός, έλαβε χάλκινο αριστείο. ( πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου)
Ντούλιας Ιωάννης, από Γιαννιτσού υπαξιωματικός ( Ν. Αντωνόπουλος) ( πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου)
Παπαγιαννίδης ή Παπαιωαννίδης Κων/νος υπαξιωματικός, έλαβε χάλκινο αριστείο. ( πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου)
Παπαθανασίου Αναγνώστης στρατιώτης.  έλαβε σιδερένιο αριστείο. ( πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου)
Πλασταράς Ιωάννης, από Γιαννιτσού υπαξιωματικός. Κάτοικος Ροβολιαρίου, έλαβε χάλκινο. ( πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου)
Πλατανιάς Βασίλης στρατιώτης έλαβε σιδερένιο αριστείο. ( πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου)
Πρεμέτης Αθανάσιος, υπαξιωματικός, πήρε χάλκινο αριστείο. ( πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου)
Ρίζου Δημήτριος στρατιώτης, έλαβε σιδερένιο αριστείο. ( πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου)
Σμανλής ή Χατζής Γεώργιος υπαξιωματικός έλαβε χάλκινο αριστείο. ( πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου)
Τζάνης ή Τσάνης Γεώργιος, έλαβε σιδερένιο αριστείο. ( πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου)
Τσάκας ή Τζάκας Ιωάννης, υπαξιωματικός, ( πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου)
δεν αποκλείεται να είναι ο ίδιος που ακολουθεί.
Τζιάκας ή Τσάκας Ιωάννης Αξιωματικός, είχε υπό την οδηγία του 30-35 στρατιώτες. ( πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου)
Τζούμας ή Τσούμας Δημήτριος υπαξιωματικός, από τη Γιαννιτσού μετά την επανάσταση εγκαταστάθηκε στα Κουφόδεντρα. ( πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου)
Τζούνης Γεώργιος από Γιαννιτσού υπαξιωματικός εγκαταστάθηκε στο Πλατύστομο. ( πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου)
Τρίγκος ή Χατζής Κώστας αξιωματικός, είχε ικανό αριθμό στρατιωτών υπό την οδηγία του. Έλαβε αργυρό  αριστείο. ( πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου)
Τσακαρδώνης ή Τζακαρδώνης Αθανάσιος, αξιωματικός. Είχε 20-30 στρατιώτες υπό την οδηγία του. Το 1844 του απονέμεται το Αργυρό αριστείο, εγκαταστάθηκε στο Πλατύστομο. ( πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου)
Τσακαρδώνης Νάσος (Νάκος), αδελφός του Θανάση σκοτώθηκε στη έξοδο του Μεσολογγίου.
Τσικαρδιώτης Γιάννης από τη Γιαννιτσού στρατιώτης. ( πήρε μέρος στην πολιορκία του Μεσολογγίου)
Φωτάκης Γεώργιος υπαξιωματικός έλαβε χάλκινο αριστείο . ( πήρε μέρος στην έξοδο του Μεσολογγίου)
(Συλλογή Θωμά Ζέρβα. Πηγή: Γ.Α.Κ/ Αριστεία, Ν. Αντωνόπουλος. Κ. Κλεφτοδήμος, Κ. Ζήσης κ.α)
  1. 1826:Αγωνιστές της Παλαιάς Γιαννιτσούς, υπό τον Καραϊσκάκη στη μάχη της Αράχωβας:
Ζαρκαδούλας Απόστολος, Καλτσάς Γιαννάκης ή Νάκος του Δημητρίου, Κομπάρος Γεώργιος, Μπογιατζής Γεώργιος, Τζιούμας ή Τσιούμας Δημήτριος, Μπίκος Κώστας, Βαρβάτος Κώστας, Τσιάκας Ιωάννης, (Γ.Α.Κ, Κ. Κλεφτοδήμος Ν, Αντωνόπουλος  )
  1. Ο Δημήτριος Κουτσολέλος γράφει στο βιβλίο του «Ιστορία και πολιτισμός της επαρχίας Δομοκού»17-18 Μαΐου 1997) Κατά τον Φεβρουάριο του 1867 επαναστάτες από τα παραμεθόρια χωριά Ασβέστης, Νέα και Παλαιά Γιαννιτσού πέρασαν τα σύνορα για να βοηθήσουν τους υπόδουλους της περιοχής Γούρας. Δυστυχώς, και αυτός ο απελευθερωτικός αγώνας δε δικαιώθηκε και η δουλεία συνεχίστηκε.
  1. Απρίλιος 1941 Ιταλοί ερχόμενοι από Κέδρο, Σμόκοβο, Πάπα ήλθαν στην Παλαιά Γιαννιτσού
24/5/2011 Δ. Δεληγιάννης

Η Παλαιά Γιαννιτσού (Τοπική Κοινότητα Παλαιάς Γιαννιτσούς – Δημοτική Ενότητα ΜΑΚΡΑΚΩΜΗΣ), ανήκει στον δήμο ΜΑΚΡΑΚΩΜΗΣ της Περιφερειακής Ενότητας ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ που βρίσκεται στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας όπως διαμορφώθηκε με το πρόγραμμα “Καλλικράτης”.

Η επίσημη ονομασία είναι “η Παλαιά Γιαννιτσού”. Έδρα του δήμου είναι η Σπερχειάδα και ανήκει στο γεωγραφικό διαμέρισμα Στερεάς Ελλάδας.

Κατά τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας με το σχέδιο “Καποδίστριας”, μέχρι το 2010, η Παλαιά Γιαννιτσού ανήκε στο Τοπικό Διαμέρισμα Παλαιάς Γιαννιτσούς, του πρώην Δήμου ΜΑΚΡΑΚΩΜΗΣ του Νομού ΦΘΙΩΤΙΔΟΣ.

Η Παλαιά Γιαννιτσού έχει υψόμετρο 942 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, σε γεωγραφικό πλάτος 39,0302440152 και γεωγραφικό μήκος 22,0729532526. Οδηγίες για το πώς θα φτάσετε στην Παλαιά Γιαννιτσού. Πηγή: Δήμος Μακρακώμης