Στρατώνες και άλλες Δημόσιες Υπηρεσίες στη Γιαννιτσού Διοίκηση λόχου, Υγειονομείο, Τελωνείο
Στρατώνες Λόχος στρατιωτών με έδρα τη Γιαννιτσού
Οι παραπάνω αναφερόμενες Δημόσιες υπηρεσίες, όπως και τα Νοσοκομείο που αναφέρεται σε ξεχωριστό κεφάλαιο, δημιουργήθηκαν διότι το σημείο αυτό της Όθρυς αποτελεί μια από τις πύλες της Δυτικής Στερεάς, εισόδου-εξόδου από και προς τη Θεσσαλία και κατ’ επέκταση το ακροτελεύτιο σημείο του τότε (1832) νεοσύστατου ελληνικού κράτους.
Η απόδοση στην Ελλάδα της αριστερής (εδώθε) όχθης του Σπερχειού, η οποία κινδύνεψε να μείνει στο τουρκικό έδαφος, επιτεύχθηκε ύστερα από την καταβολή αδρής χρηματικής αμοιβής προς την Τουρκία, αλλά και τη δεινή διπλωματική προσπάθεια του τότε κυβερνήτη της Ελλάδας Καποδίστρια στα ευρωπαϊκά φόρα. Η αποζημίωση η οποία δόθηκε ανήλθε στα 10.000.000 γρόσια, πέραν των 30 εκ. που δόθηκαν με τη Συνθήκη του Λονδίνου 1832, προέβλεπε δε και την οριστική αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων, πέραν της κορυφογραμμής της Όθρυος.
Οι τούρκοι όμως κωλυσιεργούσαν στην απόσυρση των στρατευμάτων από την περιοχή, αναγκάζοντας έτσι την ελληνική κυβέρνηση να εκδώσει Β. Δ (Βασιλικό Διάταγμα) το 1833, όπου εντέλλονταν τα ελληνικά στρατεύματα της Ρούμελης : «περί καταλήψεως Αττικής, Φθιώτιδας, Ευβοίας, και λοιπών μερών κατά την οροθετική γραμμήν» Φ.Ε.Κ 2/22-2-1833» με σκοπό την εφαρμογή των συμφωνηθέντων και την αποδοχή της Τουρκίας για την αναγνώριση των συνόρων στο φρύδι της Όθρυς.
Επί πλέον δε με άλλη απόφαση, που αφορούσε σε όλο το μήκος της κορυφογραμμής : «Η Ελληνική Κυβέρνηση ίδρυσε μεθοριακούς σταθμούς, μέσα στα όρια του Νομού εις: Στόμιο, Σούρπη, Κλίνοβο, και Άγιο Ιωάννη.
Επίσης Καλύβες αναλόγως των αναγκών εις: Ροσούλη, Μπομποκα, Λούντζα και Αρκοδοπούρνι.
Στρατώνες εις: Δρίστυλα, Σάββα Βρύση, Σάββα χωριό, Μονή Αντινισας μέσα, Δερβέν Αγά, χωρίον Φούρκα, Δερβέν Καρυά, Κούρνοβο, Μοχλούκας, Δραμπάλα, Γιαννιντζού (Στην είσοδο του χωριού ανεβαίνοντας προς παλαιά η τούρκικη και ανατολικότερα σε χαμηλότερο σημείο η ελληνική Δ. Δεληγιάννης ), Φτελιά ή Ροβολιάρι, και Καλύβα εις Λάπατα
Οι Στρατώνες και τα φυλάκια περί την Οροθετική γραμμή ανήκαν στην Ευρυτανία , γίνονταν συχνές διοικητικές μεταβολές. Η δε διοίκηση του τάγματος είχε έδρα την Υπάτη.
Στις στρατώνες της Γιαννιτσούς μετά την ίδρυσή των, τοποθετείται μόνιμα ένας λόχος, που υπαγόταν στο ΙΙ τάγμα της οροφυλακής. Λόγω των συχνών μεταβολών, τα τάγματα εναλλάσσονταν περί την οροθετική γραμμή. Ο 1ος λόχος του 2ου τάγματος είχε 15-20 στρατιώτες και όπως αναφέρεται και πιο πάνω αυτά εναλλάσσονταν συχνά.
Διάφορα συμβάντα περί την κορυφογραμμή
Ο Κασομούλης ήταν χιλίαρχος την περίοδο του 1836 και απηνής διώκτης της ληστείας. Από το Ημερολόγιό του πληροφορούμαστε, ότι το στρατιωτικό τμήμα που είχε υπό τις διαταγές του, περιπολούσε σε όλη την οροθετική γραμμή της Όθρυος στη Ρούμελη. Αναφέρεται δε πολύ συχνά στη Γιαννιτσού για διάφορα ζητήματα. Κάποια από αυτά, που το αναφέρουμε πιο κάτω, συμπεραίνεται ότι δημιουργήθηκε από κάποια διένεξη μεταξύ των στρατιωτών του φυλακίου της Γιαννιτσούς και των κατοίκων της. Αναφέρει:
8 Μαρτίου-ημέρα Κυριακή «1836 …….. των Γιαντσιωτών οίτινες τας οικογενείας των έχουν εις το χωρίον Γιανσιού (παλαιά) με τους Τούρκους, οι δε διαμένουν εις τα Καλύβια.
Να λάβη όσα μέτρα αυστηρά δύναται ακολούθως δια το υγειονομείον, καθώς και δια όσους διαπραγματεύονται και έχουν συμφέροντα με τους Τούρκους και κατοικούν εντός του κράτους ¨ρητώς δε περί του Νάκου Ρεντινιώτη και Γκαραγκούνη¨, οίτινες καθημερινώς έχουν προσωπικάς ανταποκρίσεις με τους Οθωμανούς και καταπατούν το υγειονομείον»18 Μαρτίου –Ημέρα Τετάρτη(1836) «Την αυγήν μετέβημεν εις Αρχάνι χωρίον. Εις το χωρίον «Καλύβια Γιανσιού» συνέβησαν μερικαί καταχρήσεις από μερικούς στρατιώτας, δια τους οποίους συναθροίσας τους διοικητάς των λόχων τους επέπληξεν ο συνταγματάρχης δια την απροσεξίαν των, παραγγείλας αυτούς να λάβουν τα πλέον αυστηρότερα μέτρα κατά των τοιούτων στρατιωτών και ακόμη να πορεύουν όλοι ομού με τον λοχαγόν εις τον δρόμο. Την αυτήν εις Αρχάνι εσχεδιάσθη να αφήσωμεν τον Κ. Δυοβουνιώτην (έμεινε Τόλιος Τζεντζιλώνης, ο δε Δυοβουνιώτης ακολούθησε με ημάς ) δια την εξασφάλισιν αυτών των μερών με 50 στρατιώτας, τον δε Ζορμπάν, λοχαγόν, με 100 πλήρη να μεταβή προς Φτυλιόν και πέριξ να καταδιώξη τους τρυπολόγους εκείνους ληστάς, οίτινες βασανίζουν τους πολίτας………Διευθυνθείς ο Φ. Ζορμπάς δια το ανατολικόν μέρος Λαμίας έλαβε οδηγίας περί συντηρήσεως της ησυχίας και ευταξίας των στρατιωτών. Ο δε Τόλιος (Τζεντζιλώνης) έλαβε οδηγίας να ενεδρεύση εις τους μύλους Γιανσιούς και των πέριξ υπόπτων μερών»
Ο Γ. Κουτσαβδής στο βιβλίο του «Μακρακώμη Δυτική Φθιώτιδα Αθήνα 1991» και στη σελίδα 293 αναφέρει: … «Από το έτος 1827, διέμεινε (Ν. Γιαννιτσού) μόνιμος λόχος Πεζικού… για την εξασφάλιση της οροθετικής γραμμής Π.Γιννιτσούς, Παληασβέστη, Ασβέστη μέχρι Αρβανίτη και Μοχλούκα ως το έτος 1881, που απελευθερώθηκε και προσαρτήθηκε η Θεσσαλία στο Ελληνικό Κράτος…..».Σε άλλο σημείο του βιβλίου του γράφει:…….. «Περίπολοι και ενέδρες υπήρχαν στον τομέα της μεθορίου και πολλές φορές γίνονταν συμπλοκές με τα τουρκικά φυλάκια. Διοικητής του λόχου στη Ν. Γιαννιτσού ήταν ο Λοχαγός Πεζικού Δουδουμόπουλος και υπολοχαγός ο Θεόδωρος Κουσουλάκος 1888[1], που είχαν αναλάβει την ασφάλεια των κατοίκων απ’ τις Τουρκικές και ληστρικές επιδρομές»
Ο Δημήτριος Κουτσολέλος, έγκριτος εκπαιδευτικός από τον Ασβέστη, στο βιβλίο του «Ρούμελη, Πατρίδα μου» Αθήνα 1996 σελίδα 37, 38 σχετικά για το ίδιο θέμα γράφει: « …….Στο γειτονικό χωριό Ν. Γιαννιτσού, που δημιουργήθηκε το 1828 ήταν έδρα μόνιμου λόχου Πεζικού για την εξασφάλιση της οροθετικής γραμμής, από Π. Γιαννιτσού μέχρι Μοχλούκα. Διοικητής ήταν ο Λοχαγός Δουδουμόπουλος και υποδιοικητής ο Υπολοχαγός Κουσουλάκος Θεόδωρος (1875 -1889). Έδρα του τάγματος ήταν η Υπάτη. Σε κάθε φυλάκιο της κορυφογραμμής ήταν 15-20 άνδρες. Κάθε μήνα γινόταν αντικατάσταση. Αξιωματικοί και στρατιώτες, που υπηρέτησαν τότε στην περιοχή αυτή, παντρεύτηκαν και έμειναν μόνιμα εκεί».
Επιβεβαιωτικά των όσων γράφονται παραπάνω από το Δ. Κουτσολέλο, είναι τα προικοσύμφωνα συμβόλαια, άλλα και τα πιστοποιητικά διαφόρων αγωνιστών του 21, που έχουμε στα χέρια μας (ΓΑΚ), που μας πληροφορούν ότι πολλοί από τους στρατιώτες που υπηρέτησαν κατά καιρούς ως αξιωματικοί ή σαν στρατιώτες, παντρεύτηκαν με κοπέλες από το χωριό και δηλώθηκαν κάτοικοι Γιαννιτσούς
Επί πλέον, από την έρευνα των φακέλων των Γενικών Αρχείων του Κράτους και στο κεφάλαιο «Ληστεία στη Φθιώτιδα», έχουμε πλήθος εγγράφων που αντάλλασσαν οι διοικήσεις των λόχων τις οροθετικής γραμμής, δίνοντας πληροφορίες στους ανωτέρους τους, αλλά και στα γύρω φυλάκια όλης της τότε επικράτειας για τις κινήσεις των ληστών, τις ληστρικές πράξεις, τις καταδείξεις και τις δολοφονίες των επικηρυγμένων, αλλά και πληροφορίες για τους ληστοτρόφους ποιμένες. Οι ποιμένες πολλές φορές αναγκάζονταν να γίνουν ληστοτρόφοι, υπό την πίεση της απαγωγής συγγενικών τους προσώπων ή απειλές για την ίδια τους τη ζωή από τους αδίστακτους ληστές.
Από το έγγραφο των ΓΑΚ 7241/21 Σεπτεμβρίου 1856, προκύπτει ότι ο Ν. Δουδουμόπουλος βρίσκεται στη Γιαννιτσού ίσως και προγενέστερα από την παραπάνω ημερομηνία το οποίο έχει ως εξής.
Επισκευή-επιδιόρθωση-συντήρηση Στρατώνων
Αμέσως μετά παραθέτουμε διάφορα συμβόλαια επισκευής και συντήρησης των ιδρυθέντων στρατώνων, όχι μόνο της Γιαννιτσούς αλλά και για όλες τις υπάρχουσες περί την κορυφογραμμή.
Αναφέρω πρώτα το συμβόλαιο υπό αριθμό 1287, του συμβολαιογράφου Λαμίας Αλεξάνδρου Χατσίσκου με ημερομηνία 3 Νοεμβρίου 1853, που υπογράφεται μεταξύ του ανθυπολοχαγού Χαραλάμπου Χρυσοβέργη ως μηχανικού και εκπρόσωπου του Υπουργείου των Στρατιωτικών, του Ιωάννου Δήμου κτίστου, κατοίκου Κονίτσης της Οθωμανικής επικράτειας που διέμεινε στη Λαμία και του Αναστασίου Τσαούση που πήραν το έργο με διαγωνισμό ύστερα από δημοπρασία και συμφωνήθηκε: « Να ενεργήσει κατ’ αποκοπήν, επισκευάς των δεκατεσσάρων στρατώνων της Οροφυλακής». Τίθενται διάφοροι όροι περί την εκτέλεση και οι υπογραφές. Τον έλεγχο των υλικών και την ποιότητα των εργασιών έχει ο παραπάνω αναφερόμενος λοχαγός μηχανικού Αθανάσιος Πάνου[2]
Για την επισκευή επιδιόρθωση υπάρχουν άλλα δυο συμβόλαια του συμβολαιογράφου Λαμίας Θεοδώρου Δυοβουνιώτου , τα οποία παραλείπουμε χάριν συντομίας.
Συμβόλαιο αριθμός 1267 /3/11/1853 Συμβολαιογράφος Αλέξ. Χατσίσκος
Εν Λαμία, την τρίτην Νοεμβρίου χιλιοστού οκατακασιοστού πεντηκοστού τρίτου έτους, ημέραν τρίτην και ώραν πρώτην μετά μεσημβρίαν, εις το εν τη οικία, του Μελετίου Γεωργιάδου εν τη πλατεία Όθωνος συμβολαιογραφείον μου και κατοίκου Λαμίας Αλεξάνδρου Χατσίσκου και των μαρτύρων Βασιλείου Κ Μωραΐτου, Δικαστικού κλητήρος, και Λαζάρου Παναγιώτου, κατοίκων Λαμίας, πολιτών Ελλήνων, γνωστών μοι, και μη υποκείμενοι εις εξαίρεσιν, εμφανισθέντες αφ’ ενός ο αναπληρών τον Διευθυντήν της εν ενταύθα δευτέρας Διευθύνσεως του Μηχανικού Κύριος Χαράλαμπος Χρυσοβέργης, ανθυπολοχαγός του Μηχανικού, κάτοικος Λαμίας, και αφ’ ετέρου ο Κύριος Ιωάννης Δήμου, κτίστης, κάτοικος Κονίτσης, της Οθωμανικής Επικρατείας, διαμένων ενταύθα, και ο Κύριος Αναστάσιος Τσαούσης, κτηματίας, κάτοικος Λαμίας, γνωστοί μοι άπαντες και μη εξαιρούμενοι από τον Νόμον, εξέθεσαν ότι, δυνάμει της από δεκάτης πέμπτης παύσαντος μηνός υπαριθ. δεκαεννέα χιλιάδας τριάκοντα ογδοήκοντα εννέα διαταγής του Υπουργείου των Στρατιωτικών- τα ακόλουθα, ο κύριος Ιωάννης Δήμου αποδέχεται να ενεργήση κατ΄αποκοπήν τας επισκευάς δεκατεσσάρων Στρατώνων της οροφυλακής, ήτοι των εξής.
1/ του Στρατώνος Λάσπης
2/ του Στρατώνος Φουρνά.
3/των κοιτοστημάτων Ιτάμου.
4/του Στρατώνος Μολόχας.
5/ του Στρατώνος Πτελεού.
6/ του Στρατώνος Γιαννιτσούς.
7/ του Στρατώνος Δραμπάλας.
8/ το φυλάκιον Μουχλούκας.
9/του Στρατώνος Κουρνόβου.
10/ του Στρατώνος Καρυάς.
11/ του Στρατώνος του χωρίου Φούρκας.
12/ του Στρατώνος Δερβέν Φούρκας.
13/ του Στρατώνος Αντινίσης.
και 14/ του Στρατώνος Καρπενησίου, υπό τους εξής όρους.
α/ Ο ανωτέρω εργολάβος οφείλει να εκτελέση απάσας τας εν τω προϋπολογισμό ενός εκάστου Στρατώνος αναφερομένας εργασίας, ως εν αυτώ καταγράφονται.
β/Δια παν το μη καλώς εν τω προϋπολογισμώ σαφηνιζόμενον ο εργολάβος θέλει απευθύνεσθαι προς τον επιστατούντα Μηχανικόν, του οποίου τας διαταγάς οφείλει να ακολουθή άνευ εναντιότητος.
γ/ προς δε, εκτός της ανωτέρω περιπτώσεως, οφείλει ν’ ακολουθή και απάσας τας λοιπάς διατάξεις του, καθ’ όσον δεν αντίκεινται εις τους παρόντας όρους, και αποτελούσι εις την καλήν και τεχνικήν της εργασίας κατασκευήν.
δ/ παν ό,τι δεν κατασκευάζεσθαι κατά τον προϋπολογισμόν κατά τους παρόντας όρους θέλει κατεδαφίζεσθαι υπό του επιτετραμένου την διεύθυνσιν του έργου Μηχανικού και ανεγείρεσθαι δι’ ημερομισθίων ή δι’ ιδιαιτέρου εργολάβου, και εις βάρος του ανατεχθέντος την εργασίαν κυρίου Ιωάννου Δήμου, εάν ο τελευταίος ούτος αρνηθή την εκ νέου ανέγερσιν.
ε/ το υλικόν, του οποίου θέλει κάμνη χρήσιν, οφείλει ο εργολάβος να το καθυποβάλλη προηγουμένως υπό την επιθεώρησιν και έγκρισιν του διευθύνοντος την εργασίαν Μηχανικού, και μετά την έγκρισίν του θέλει γίνεσθαι χρήσις αυτού, εν εναντία δε περιπτώσει θέλει απορρίπτεσθαι δίχως ο εργολάβος να έχει δικαίωμα αποζημιώσεως.
στ/ εν περιπτώσει παραπόνων του εργολάβου κατά του επιστατούντος Μηχανικού, ή άλλου τινός αντικειμένου διαφωνίας, οφείλει ούτως να αναφέρηται προς την Διεύθυνσιν του Μηχανικού, καθυποβάλλων δι’ αναφοράς τα παράπονά του. Πάσα δε απόφασις της Διευθύνσεως επί παντός παραπόνου του ή ετέρου αντικειμένου θέλει είσθαι υποχρεωτική δι’ αυτόν, και θέλει την παραδεχθή άνευ εναντιότητος.
ζ/ Δεν δύναται ο εργολάβος επ’ ουδεμία προφάσει να διακόψη ή αμελήση τας εργασίας και ενεργήση εις τρόπον ώστε η δημόσιος υπηρεσία ή τα δημόσια συμφέροντα να υποφέρωσι, διότι δια πάσαν τοιαύτην ενέργειάν του θέλει (δυσανάγνωστη μία λέξη) εις αποζημίωσιν προς το Δημόσιον δια τας τυχούσας ζημίας κατ’ εκτίμησιν και απόφασιν της Διευθύνσεως του Μηχανικού.
η/ τα εις τους προϋπολογισμούς διαλαμβανόμενα ποσά δι’ απρόβλεπτα έξοδα θέλουσι δαπανείσθαι ολοσχερώς. εις εργασίας αναφυομένας κατά την εκτέλεσιν της εργολαβίας και μη διαλαμβανομένας εις τον προϋπολογισμόν.
θ/ εάν οι αναφυόμεναι μικραί εργασίαι δεν αποπερατωθώσι μετά την εξάντλησιν του δι’ απρόβλεπτα έξοδα ποσού, ο εργολάβος θέλει υπόκεισθαι εις την αποπεράτωσιν αυτών, δαπανών και έτι πέντε επί τοις εκατόν επί τη όλης ποσότητος, δι’ ην έμεινεν επ’ ονόματί του η εργολαβία. εάν δε ούτε κατά την περίστασιν ταύτην δεν αποπερατωθώσι και μετά την εξάντλησιν και του ποσού τούτου θέλει αποζημιώτεσθαι δια το περιπλέον.
ι/ η άρνησις του εργολάβου προς συμμόρφωσίν του με το προηγούμενον άρθρον θέλει δίδη το δικαίωμα εις τον διευθύνοντα την εργασίαν Μηχανικόν να εκτελή αυτός συμφώνως με το προηγούνμενον άρθρον απάσας τας ως ανωτέρω, εργασίας δι’ ημερομισθίων ή δι’ ιδιαιτέρου εργολάβου εις βάρος του αναδεχθέντος την εργασίαν Κυρίου Ιωάννου Δήμου.
ια/ Προς αποπεράτωσιν των εργασιών όλων των Στρατώνων, χορηγείται προς τον εργολάβον εννενήκοντα πέντε ημερών προθεσμία από της σήμερον, μετά την λήξιν της οποίας θέλει υπόκεισθαι δια πάσαν την υπέρπρόθεσμη ημέραν εις την απότησιν δέκα δραχμών εις όφελος του Δημοσίου, αν δι’ ισχυρόν και αναντίρρητον λόγον δεν αιτιολογήση την βραδύτητά του.
ιβ/ μετά την αποπεράτωσιν του έργου ο εργολάβος θέλει υπόκεισθαι εις την κάθαρσιν απασών των ως εκ της εκτελέσεως της εργασίας γενησομένων ακαθαρσιών άνευ ουδεμιας αποζημιώσεως. Προς δε και εάν εντός τριών μηνών, από της αποπερατώσεως των εργασιών στέγη τις επισκευασθήσα, ήθελε διαρρέη τα ύδατα της βροχής, ο εργολάβος υποχρεούται εις την επισευήν της, άνευ άλλης αποζημιώσεως,
ιγ/ Δι’ όλας τας εργασίας ταύτας, ο εργολάβος Κύριος Ιωάννης Δήμου θέλει πληρωθή από το Δημόσιον δια της ενταύθα δευτέρας Διευθύνσεως του Μηχανικού τας εξής δραχμάς¨ δια τον Στρατώνα Λάσπης δραχμάς εκατόν τεσσαράντα έξη και λεπτά εξήκοντα. δια τον Στρατώνα Φουρνά, δραχμάς εκατόν εικοσιδύο και λεπτά δέκα. δια τα καταστήματα Ιτάμου δραχμάς τριακοσίας είκοσιδύο και λεπτά τέσσερα. δια τον Στρατώνα Μολόχας δραχμάς εκατόν πεντήκοντα πέντα και λεπτά εξήκοντα έν. δια τον Στρατώνα Πτελεού δραχμάς εκατόν και λεπτά εξήκοντα. δια τον Στρατώνα Γιαννιτσούς ογδοήκοντα πέντε και λεπτά εβδομήντα. δια τον Στρατώνα Δραμάλας δραχμάς εκατόν πεντήκοντα εννέα και λεπτά είκοσι οκτώ. δια το φυλάκιον Μοχλούκας δραχμάς τεσσαράκοντα και λεπτά εβδομήκοντα εννέα. δια τον Στρατώνα Κορνόβου δραχμάς τεσσαράκοντα έξ και λεπτά τέσσερα. δια τον Στρατώνα Καρυάς δραχμάς εκατόν τριάκοντα επτά και λεπτά είκοσιτρία. δια τον Στρατώνα χωρίου Φούρκας δραχμάς πεντήκοντα πέντε και λεπτά εννενήκοντα πέντε. δια τον Στρατώνα Δερβέν Φούρκας δραχμάς ογδοήντα εξ και λεπτά εβδομήκοντα οκτώ. δια τον Στρατώνα Αντιννίσης δραχμάς διακοσίας έξ και λεπτά εβδομήκοντα τέσσερα. και δια τον Στρατώνα Καρπενησίου δραχμάς τριακοσίας τεσσαράκοντα εννέα και λεπτά εξήκοντα. το όλον δραχμάς δύο χιλιάδας εικοσι μια και λεπτά δέκα έξ, αριθ. 2021 και 16/00.
ιδ/ η πληρωμή θέλει γίνεσθαι ως ορίζει το από της εννάτης Σεπτεμβρίου του χιλιοστού οκτακοσιοστού πεντηκοστού έτους Βασιλικόν διάταγμα, ήτοι, κατά του διαγραφομένους όρους εις το από εικοστής έκτης Δεκεμβρίου του Χιλιοστού οκτακοσιοστού τριακοστού έκτου έτους Β. Διάταγμα.
ιε/ εάν ο εργολάβος λάβει ανάγκην προκαταβολής οφείλει να παρέξη προς το Δημόσιον ανάλογον προσθήκην και
ιστ/ προς ασφάλειαν του Δημοσίου δια την ακριβή εκπλήρωσιν όλων των ανωτέρω υποχρεώσεων ο εργολάβος Κύριος Ιωάννης Δήμου προσφέρει εγγυητήν τον Κύριον Αναστάσιον Τσαούσην, όστις ωμολόγησεν ότι εγγυάται προς το Δημόσιον δι’ όλας τας ανωτέρω υποχρεώσεις του μνησθέντος εργολάβου, και αναδέχεται αυτός την εκπλήρωσιν αυτών, αν δι’ οποιονδήποτε λόγον δεν τας εκπληρώση ο ειρημένος εργολάβος. τα συμβαλλόμενα μέρη ωμολόγησαν ότι παραδέχονται τους όρους του παρόντος συμβολαίου υποχρεωτικούς , ο μεν Κύριος Χαράλαμπος Χρυσοβέργης εκ μέρους της Διευθύνσεως του Μηχανικού δια το Δημόσιον, ο δε εργολάβος Ιωάννης Δήμου και ο εγγυητής Κύριος Αναστάσιος Τσαούσης δια εαυτούς. ταύτα εκθεσάντων των συμβαλλομένων, συνετάχθη το παρόν συμβόλαιον, όπερ αναγνωσθέν μεγαλοφώνως και ευκρινώς ενώπιον αυτών και των μαρτύρων, υπεγράφη παρ’ όλων αυτών και εμού του Συμβολαιογράφου.
Οι συμβαλλόμενοι οι μάρτυρες
Ο συμβολαιογράφος Τ.Σ
Ακολουθούν οι υπογραφές των συμβαλλομένων.
Έτερο συμβόλαιο του ιδίου συμβολαιογράφου με αύξ αριθ. 2786/9/10 1854 υπεγράφη μεταξύ των κατασκευαστών, Γεωργίου Οικονόμου, τέκτονος και Μιχαήλ Θεοδώρου, εμπόρου, κάτοικοι αμφότεροι Υπάτης και από μέρους του Υπουργείου των στρατιωτικών. Τον διαγωνισμό πήραν οι παραπάνω αναφερόμενοι ύστερα από μειοδοτικό διαγωνισμό σε δημοπρασία που έγινε στις 16 Σεπτεμβρίου 1854 για επισκευές στις Στρατώνες της οροφυλακής.
Ίδρυση Τελωνείου- Τελωνειακό φυλάκιο, Υγειονομείο
Ταυτόχρονα με την ίδρυση των στρατώνων, ιδρύεται το υγειονομείο και το Τελωνείο της Γιαννιτσούς: Στην Εφημερίδα[3] της Κυβέρνησης αριθμός 12/2 Ιουνίου 1842 Δημοσιεύεται Βασιλικό Διάταγμα «Περί οργανισμού τελωνείων». Περιλαμβάνει 127 άρθρα τα οποία περιγράφουν την οργάνωση, το σκοπό, τα έσοδα από τα εισαγόμενα και τη στελέχωση αυτών . «Τα Τελωνεία του Κράτους μετά των υπαγομένων εις αυτά τελωνειακών σταθμών, υποτελωνείακων σταθμών και φυλακίων διαιρούνται εις εξ τμήματα, τα δε τελωνεία και υποτελωνεία υποδιαιρούνται εις τρείς τάξεις, κατά τον πίνακα. Με Β .Δ της 25/5-6-1841 «Περί σχηματισμού Τελωνείων…» Φ.Ε.Κ 12/2-6 1841με το οποίο ιδρύονται και κάποια φυλάκια ακόμα σε διάφορα μέρη περί την Οροθετική γραμμή[4].
Επίσης ένα έγγραφο[5] από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους το οποίο στάλθηκε από επιστάτη του Τελωνείου προς την επί των οικονομικών Βασιλική Γραμματεία με θέμα «περί εξαγωγής και εισαγωγής ποιμνίων»: «….διάφοροι χωρικοί των ελληνικών μεθορίων της διεξουσίας μας οίτινες είχαν εξάγει εις το Οθωμανικόν μέρος τα ποίμνιά των χάριν βοσκής κατά την υπ’ αριθ.462/Σεπτ./ε.ε. τα επανεισήγαγον ήδη σώα και ανελιπή εις το Βασίλειον κατά τας ανά χείρας μας αναφοράς των τελωνιακών φυλάκων Δίβρης, Δερβέν Φούρκας και Γιαννιτζούς. Έμειναν όθεν ανενόχλητοι κατά την υπό του ανωτέρου αριθμού διαταγής»).
Αλλά και ο Κασομούλης[6] στο «Ημερολόγιό » του αναφέρεται στο Υγειονομείο της Γιαννιτσούς ως εξής:
8 Μαρτίου-ημέρα Κυριακή 1836 (….. των Γιαντσιωτών οίτινες τας οικογενείας των έχουν εις το χωρίον Γιανσιού «παλαιά» με τους Τούρκους, οι δε διαμένουν εις τα Καλύβια). Να λάβη όσα μέτρα αυστηρά δύναται ακολούθως δια το Υγειονομείον, καθώς και δια όσους διαπραγματεύονται και έχουν συμφέροντα με τους Τούρκους και κατοικούν εντός του κράτους ¨ρητώς δε περί του Νάκου Ρεντινιώτη και Γκαραγκούνη¨, οίτινες καθημερινώς έχουν προσωπικάς ανταποκρίσεις με τους Οθωμανούς και καταπατούν το υγειονομείον[7]
Τηλέγραφος-Τηλεγραφική γραμμή
Από το χώρο των ειδήσεων. Η εφημερίδα «Ευνομία» στις 22-9-1877 φ. 28 γράφει: «Διετάχθη η κατασκευή τηλεγραφικής γραμμής, ετοιμασθέντων ήδη απάντων των προς έναρξιν του έργου απαιτουμένων, από Λαμίας μέχρι Γιαννιτσούς, διερχομένη της Δερβέν Καρυάς, χωρίου επί των μεθορίων κείμενον».
Για το ίδιο παραπάνω θέμα η Εφημερίδα «Φάρος της Όρθρυος» φ. 958 στις 29-9-1877 επικρίνοντας την Κυβέρνηση γράφει: «Αληθώς εν γένει οι κατά καιρούς Κυβερνήσεις μηδέ της ενεστώσης εξαιρουμένης, εδαπανώντο, εις ό,τι δεν έπρεπε, και ευρίσκοντο ανεπαρκείς εις ό, τι έπρεπε. Εν μικρόν παράδειγμα θα φέρομεν προς επιβεβαίωση των λόγων μας. Διετάχθη η κατασκευή τηλεγράφου από Λαμίας εις Δερβέν Φούρκα, εκείθεν εις Δερβέν Καρυάς και εκείθεν εις Γιαννιτζού και καθεξής, ήτοι επί της οροθετικής γραμμής, εις μέρη έρημα..». Συνεχίζοντας κάνει εκτίμηση ότι, εάν το έργο γίνεται για ειρηνικούς σκοπούς διερωτάται ποιόν θα ωφελήσει; «ενώ για στρατιωτικούς σκοπούς θα αποβεί μάταιο, αφού οι Τούρκοι θα το καταστρέφουν, διότι θα είναι απροφύλακτο, ενώ δεν υπάρχει κανένα φρούριο. Θα ήταν προτιμότερο τα χρήματα αυτά να διατεθούν για γεφύρι και έργα στο Σπερχειό που κάθε χρόνο καταστρέφει τον Φθιωτικό κάμπο».
Εδώ θα σημειώσω την προσωπική μου γνώση επί του θέματος, ότι το παραπάνω αναφερόμενο έργο έγινε και απόδειξη αποτελεί ότι επί των ημερών μας, κατά μήκος του αμαξιτού δρόμου Γιαννιτσούς-Πλατύστομου διασώζονταν οι τηλεγραφοκολώνες με τα σχετικά καλώδια και τα πορσελάνινα «καρούλια», και ας μην υπήρχε τηλέφωνο.
[1] Εκτός από τους παραπάνω αναφερομένους αξιωματικούς, οι οποίοι έγιναν και μόνιμοι κάτοικοι του χωριού, δεν γνωρίζουμε άλλα ονόματα των διοικητών των λόχων, που κατά καιρούς υπηρέτησαν στις στρατώνες της Γιαννιτσούς μέχρι το 1888.
[2] Οι αναφερόμενοι αξιωματικοί του Μηχανικού έκαναν επανακαταμετρήσεις Εθνικών κτημάτων στη Φθιώτιδα. Ο δε λοχαγός Πάνου με εντολή του Οικονομικού εφόρου Φθιώτιδας έκανε τις επανακαταμετρήσεις στα Εθνικά κτήματα της περιοχής και δη του Πλατύστομου και έστειλε εκτενείς εκθέσεις για αυτά.
[3] Κεντρική Υπηρεσία Γενικά Αρχεία του Κράτους «Φ. 230 Οθωνικά του Υπουργείου Οικονομικών»
[4] Π. Τσώνης στο βιβλίο του ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΑΙ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ».
[5] Γενικά Αρχεία του.Κράτους Φ. 2485 8/10 1839 «Εθνικά Κτήματα» Κεφάλαιο «Λιβάδια, βοσκήματα».
[6] Ο Κασομούλης ήταν χιλίαρχος την περίοδο του 1836 και απηνής διώκτης της ληστείας. Από το Ημερολόγιό του πληροφορούμαστε, ότι το στρατιωτικό τμήμα που είχε υπό τις διαταγές του, περιπολούσε σε όλη την οροθετική γραμμή της Όθρυος στη Ρούμελη.
[7] Δημόσια υπηρεσία που σκοπό έχει την προστασία του πληθυσμού από λοιμώδη νοσήματα, βρίσκεται στα λιμάνια, στα σύνορα και στα αεροδρόμια. Αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα μεταδοτικής νόσου, ο ασθενής «τίθεται σε καραντίνα»
